ارزیابی روند ورود و خروج انرژی در نظام های بهره برداری، یکی از روش های تعیین سطح پایداری در این نظام ها است. هدف از این تحقیق مقایسه نظام های بهره برداری (تعاونی، خصوصی و دولتی) به لحاظ مصرف انرژی تولید سویا و بررسی تاثیر انرژی نهاده ها در میزان عملکرد سویا در دشت مغان بود. برای این منظور، اطلاعات بوسیله مصاحبه رو در رو با 14 کشاورز عضو تعاونی، 54 کشاورز خصوصی و 14 واحد کشت و صنعت جمع آوری گردید. بیشترین انرژی ورودی برای تولید سویا در نظام های بهره برداری دولتی (28/26784 مگاژول در هکتار) و به دنبال آن در نظام بهره برداری تعاونی (98/24815 مگاژول در هکتار) مشاهده گردید. همچنین، انرژی خروجی در نظام بهره برداری تعاونی، خصوصی و دولتی به ترتیب 5/41947، 61/39948 و 5/43627 مگاژول در هکتار محاسبه شد. سهم انرژی های تجدیدپذیر از کل انرژی ورودی در نظام های بهره برداری تعاونی، خصوصی و دولتی به ترتیب 84/37%، 07/31% و 47/37%، برآورد شد در صورتی که سهم انرژی های تجدیدناپذیر به ترتیب 16/62%، 93/68% و 53/62%، از کل انرژی ورودی بود. میزان اتکا به منابع انرژی تجدیدناپذیر در این منطقه بالا بود. بنابراین، باید در جهت جایگزین نمودن منابع انرژی تجدیدپذیر به جای منابع تجدیدناپذیر تلاش شود. تجزیه و تحلیل انرژی نشان داد، نسبت انرژی خروجی به انرژی ورودی (کارایی مصرف انرژی)، برای نظام بهره برداری تعاونی، خصوصی و دولتی به ترتیب 68/1، 63/1 و 62/1 می باشد. در همه شاخص های انرژی، نظام بهره برداری تعاونی در مقایسه با نظام بهره برداری خصوصی و نظام بهره برداری دولتی گزینه بهتری بود. تخمین کشش تولید نشان داد، در بین نهاده های انرژی، آبیاری موثرترین نهاده برای تولید سویا می باشد.

کلمات کلیدی