با وقوع تحولات ساختاری در زمینه¬ی گردشگری در سطح کشور و به¬ویژه رواج گردشگری در نواحی روستایی پیرامون شهرهای بزرگ، احداث خانه‌های دوم یا خانه‌های تعطیلات با هدف گذران اوقات فراغت در روستاهای ییلاقی کشور آغاز شده است. ناحیه¬ی مورد مطالعه با برخورداری از موقعیت ممتاز طبیعی و بوم‌شناسی و با توجه به نزدیکی به کلان‌شهر مشهد، پذیرای بسیاری از گردشگران خانه‌های دوم در محیط‌های روستایی است. در این مقاله تلاش شد تا آثار اجتماعی ناشی از حضور گردشگری خانه‌های دوم در سکونت¬گاه‌های روستایی شهرستان بینالود بررسی شود. روش تحقیق در این مطالعه از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی- تحلیلی و همبستگی است. جامعه¬ی آماری تحقیق، چهارده روستای دارای بیش از پنجاه خانه¬ی دوم است که بخش عمده‌ای از داده‌های آن بر اساس مطالعات میدانی و با روش نمونه‌گیری (کوکران) از سطح 255 خانوار نمونه¬ی منطقه و 238 گردشگر خانه¬ی دوم جمع‌آوری شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که گسترش این پدیده در روستاهای مورد مطالعه با تضاد و دوگانگی بین دو جامعه، الگوبرداری ساکنان بومی از گردشگران، ناهنجاری‌های اجتماعی و... اثرات منفی و با تأثیرات مثبت فرهنگی ساکنان خانه‌های دوم بر ساکنان بومی، افزایش اعتمادپذیری ساکنان بومی و احساس امنیت اجتماعی آنان و...، تأثیرات مثبتی را در بعد اجتماعی در پی داشته است؛ به طوری که نتایج آزمون‌های تی و لون تفاوت معناداری را بین نظرات روستاییان و گردشگران خانه‌های دوم نشان می‌دهد. متغیر گردشگری خانه‌های دوم، 9/16 درصد تغییرات اجتماعی در زندگی روستاییان را تبیین می‌کند. با توجه به پیامدهای این پدیده بر نواحی روستایی لازم است برای قرارگیری بندهای قانونی در شرح وظایف دهیاری‌ها و بخشداری‌ها جهت شفافیت برخوردهای مسئولین ذی‌ربط دربارۀ مسایل خانه‌های دوم و استفاده از روش‌های کیفی جهت شناخت عمقی¬تر مسأله در منطقه، پژوهش‌هایی انجام گیرد.

کلمات کلیدی