موسیر یکی از گیاهان مهم دارویی و صنعتی در ایران بوده که شدت برداشت پیـاز آن از عرصـه هـای طبیعـی بسـیار بالاسـت. مطالعـه صـفات مورفوفیزیولوژیکی این گیاه در نظامهای زراعی از اهمیت خاصی در گسترش کشت این گیاه برخوردار است. به منظور بررسی صـفات فیزیولوژیـک و عملکرد و نیاز حرارتی دو گونه موسیر آزمایشی در سال زراعی 92-1391 در شرایط مزرعه انجام شد. تیمارهای مورد مطالعه شـامل دو گونـه موسـیر .A. altissimum Regel از خراسان و .A. hertifulium Boiss از لرستان، دو گروه وزنی پیاز )20-10 گرم و 30-20 گرم(، سه تراکم کاشت )10 ، 20 و 30 بوته در متر مربع( به همراه تیمار حذف کامل ساقه گل دهنده بود. این آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که در کلیه صـفات رشـدی و عملکـرد، گونـه لرسـتان .A. hertifulium Boiss بسـیار ضـعیف تـر از گونـه کـلات .A. Regel altissimum بود. به طوریکه حداکثر ارتفاع، سطح برگ و وزن خشک اندام هوایی در تراکم ها و وزن های مختلف غده های کاشـته شـده در گـونه لرستان با اختلاف معنی داری کمتر از گونه کلات بود. نیاز حرارتی گونه لرستان نیز برای تکمیل دوره رشد کمتر از گونه کلات بـود. گونـه لرسـتان از کاشت تا برداشت 239 روز با 1664 درجه روز رشد و گونه کلات 252 روز با 2000 درجه روز رشد نیاز داشتند. نتایج همچنـین نشـان داد کـه افـزایش تراکم از 10 به 20 بوته در متر مربع، وزن غده های برداشتی و عملکرد را افزایش داد، ولی افزایش تراکم تا 30 بوته در متر مربع سبب کاهش عملکرد و وزن پیازهای برداشتی شد ولی تعداد پیاز برداشتی در متر مربع افزایش یافت. گونه لرستان نیز تا تراکم 20 بوته در متر مربع نتایج یکسانی نشـان داد. تیمار حذف ساقه گل دهنده نیز اثر معنی داری بر صفات مربوط به عملکرد هر دو گونه داشت. به طوریکه در گیاهانی که ساقه گل دهنده آنها حذف شده، پیازهای برداشتی دارای وزن تر و خشک، قطر و حجم بیشتری نسبت گیاهان دارای ساقه گل دهنده بودند.

کلمات کلیدی