تنش دمای پایین، یکی از عوامل محیطی محدود کننده در توسعه کشت و تولید بامیه است. در این پژوهش اثر اسپرمین، اسپرمیدین و اسید سالیسیلیک بر افزایش مقاومت گیاهچه¬های بامیه به تنش دمای پایین بررسی گردید. تیمارهای آزمایش شامل پیش‌تیمار بذور با آب مقطر، سالیسیلیک¬اسید (1/0 میلی¬مولار)، اسپرمین (5/0 میلی مولار) و اسپرمیدین (5/0 میلی¬مولار) و شاهد (بدون اعمال پیش‌تیمار) بود. آزمایش به‌صورت طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1393 اجرا شد. گیاهچه‌های شاهد و پیش‌تیمار شده با آب و تنظیم کننده‌های رشد درمرحله شش‌برگی در شرایط تنش دمای پایین (دمای 8 درجه‌ سانتی‌گراد به مدت 270 دقیقه در چهار روز متوالی) قرار گرفتند. پس از اعمال تنش سرما رنگیزه¬های فتوسنتزی، کربوهیدرات کل، پرولین، ثبات غشا، مقدار پروتئین کل، فعالیت آنزیم¬های کاتالاز، پلی¬فنل¬اکسیداز و پراکسیداز اندازه¬گیری شد. مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که کمترین مقدار نشت مواد یونی (10درصد) مربوط به اسپرمین بود. بیشترین مقدار کلروفیل کل (24/17 میلی‌گرم بر گرم وزن تازه برگ)، حداکثر پرولین (9/2 میکروگرم بر گرم وزن تازه برگ)، کربوهیدرات کل (02/1 میلی‌گرم بر گرم وزن تازه برگ) و حداکثر فعالیت آنزیم کاتالاز (6/22 تغییرات در جذب میلی‌گرم وزن تازه برگ) در اسید سالیسیلیک به‌دست آمد. همچنین، بیشترین مقدار پروتئین (5/204 میلی‌گرم بر گرم وزن تازه برگ) و فعالیت آنزیم پلی‌فنل اکسیداز (91 تغییرات در جذب میلی‌گرم وزن تازه برگ) از اسپرمین و اسید سالیسیلیک حاصل شد. پیش‌تیمار بذر با اسید سالیسیلیک و پلی¬آمین¬ها به‌طور معنی‌داری موجب افزایش میزان کربوهیدرات¬های محلول، پرولین و فعالیت آنزیم¬های آنتی¬اکسیدانی به‌ویژه کاتالاز شد که باعث حفظ ساختار و یکپارچگی غشا ‌و کاهش خسارت به غشا شد. نتایج حاصل بهبود علائم ناشی از تنش و آسیب‌ها در گیاهچه‌های تیمار شده توسط اسید سالیسیلیک را نشان می‌دهد، بنابراین پیشنهاد می‌شود که پیش¬تیمار بذر با سایر غلظت¬های اسید سالیسیلیک و پلی‌آمین¬ها به منظور بهبود مقاومت نسبت به تنش دماهای پایین در گیاه بامیه مورد مطالعه قرار گیرد.

کلمات کلیدی