کاربرد برخی از مواد شیمیایی مانند تریازول‌ها می‌تواند در تخفیف تنش‌های محیطی از جمله سرما موثر باشد. به همین منظور آزمایشی بصورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. غلظت‌های مختلف پاکلوبوترازول (0، 10، 20 میلی گرم در لیتر) قبل از اعمال سرما در محیط ریشه روی گیاهچه‌های کوشیا تیمار شد و سپس گیاهان در شرایط کنترل شده در معرض دماهای یخ‌زدگی (0، 3-، 6-، 9-، 12- و 16- درجه سانتی‌گراد) قرار گرفتند. قبل از اعمال دماهای یخ‌زدگی قند محلول برگ، پرولین، فنل کل، رنگدانه‌های فتوسنتزی و مهار فعالیت رادیکال DPPH اندازه‌گیری شد. پس از اعمال دماهای یخ‌زدگی پایداری غشاء سلولی از طریق اندازه‌گیری نشت الکترولیت‌ها (EL) و درجه حرارت کشنده برای 50% نمونه‌ها بر اساس نشت الکترولیت‌ها (LT50el) تعیین شد. درصد بقاء و رشد مجدد گیاهان نیز سه هفته پس از بازیابی گیاهان در شرایط طبیعی تعیین شد. نتایج نشان داد که با کاهش دما تا 9- درجه سانتی‌گراد میزان نشت الکترولیت‌ها ثابت ماند و کاهش دما به 12- درجه سانتی‌گراد موجب افزایش شدید نشت الکترولیت‌ها گردید. همچنین درصد بقاء نیز تا دمای 9- درجه سانتی‌گراد تحت تاثیر قرار نگرفت ولی کاهش دما به 12- درجه سانتی‌گراد موجب کاهش معنی‌دار آن گردید. کاربرد پاکلوبوترازول باعث افزایش میزان کلروفیل a و b، مهار فعالیت رادیکال DPPH و درصد بقاء شد ولی میزان پرولین، کربوهیدرات‌های محلول، فنل کل و میزان نشت الکترولیت‌ها را کاهش داد. بر همکنش دما و توده بر مجموع رنگدانه‌ها حاکی از افزایش آنها در توده بروجرد در غلظت 20 میلی گرم در لیتر پاکلوبوترازول بود و میزان پرولین و کربوهیدرات‌ها در توده سبزوار و عدم کاربرد پاکلوبوترازول به طور معنی‌داری بیشتر از سایر تیمارها بود. در مجموع کاربرد غلظت‌های 10 و20 میلی گرم در لیتر پاکلوبوترازول در شرایط یخ‌زدگی از کاهش شدید درصد بقاء ممانعت کرد.

کلمات کلیدی