خیار یک گیاه فصل گرم و حساس نسبت به سرمازدگی می باشد و در صورت مواجهه با سرمای بهاره رشد آن به شدت کاهش یافته یا متوقف می شود. به منظور بررسی تاثیر مواد تنظیم کننده رشد (اسپرمیدین) بر ایجاد مقاومت به سرما در گیاهچه های خیار رقم سوپردامینوس، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با هشت تیمار و در سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل: دو سطح دما (6 و 12 درجه سانتی گراد) و چهار سطح اسپرمیدین (0، 25/0، 5/0 و 75/0 میلی گرم در لیتر) بود. وزن خشک ریشه چه، نسبت وزن ریشه به اندام های هوایی و درصد کلروفیل برگ تحت اثر تنش سرما و کاربرد اسپرمیدین قرار گرفتند. اثرات متقابل کاربرد اسپرمیدین و تنش سرما بر طول ساقه چه، طول ریشه چه، وزن خشک اندام های هوایی و نشت الکترولیت برگ و ریشه معنی¬دار بود (p<0.01). نسبت وزن ریشه به اندام های هوایی با کاهش دما افزایش یافت که به دلیل اثر کمتر تنش بر وزن ریشه نسبت به وزن اندام هوایی بود. طول ریشه چه و ساقه چه در دمای 6 درجه سانتی گراد نسبت به دمای 12 درجه سانتی گراد بیش از 79 درصد کاهش یافت. کاربرد سطوح 25/0 و 5/0 میلی گرم اسپرمیدین سبب افزایش طول ریشه و ساقه چه، وزن خشک ریشه چه و اندام هوایی و محتوی کلروفیل گردید. بین صفات محتوی کلروفیل و وزن خشک اندام های هوایی همبستگی مثبت و معنی دار (r2= 0.96**) مشاهده شد. اما با افزایش غلظت تا 75/0 میلی گرم در لیتر میزان این صفات کاهش یافت. میزان نشت الکترولیت در برگ و ریشه با کاهش دما، افزایش یافت، اما میزان افزایش نشت الکترولیت برگ کمتر از ریشه بود. سرما سبب بروز کلروز در برگ ها و کاهش محتوی کلروفیل برگ های خیار شد (از 52 درصد در 12 درجه سانتی گراد به حدود 37 درصد در 6 درجه سانتی گراد). بنابراین تیمار بذر خیار با استفاده از سطح 25/0 میلی گرم در لیتر اسپرمیدین جهت ایجاد مقاومت به سرما در گیاهچه ها پیشنهاد می شود.

کلمات کلیدی