امروزه عمران روستایی یکی از اجزاء اصلی توسعه روستاهای کشور محسوب می‌شود. از مهم‌ترین طرح‌های اجرایی دولت در زمینه عمران روستاها، تهیه و اجرای طرح هادی روستایی است. بر این اساس، تحقیق حاضر به تعریف معیارهایی برای ارزیابی پیامدهای طرح هادی روستایی بر محیط‌زیست روستاها، طبق منابع مرتبط می‌پردازد. روش تحقیق در این بررسی از نظر هدف کاربردی و از لحاظ روش توصیفی- تحلیلی است. بخش عمده داده‌های مورد نیاز از طریق عملیات میدانی و با استفاده از ابزار پرسش‌نامه جمع‌آوری و برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS و آزمون تی یک نمونه¬ای استفاده شده است. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 311 خانوار تعیین‌شده که به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده از بین خانوارهای روستاهای شوسنی- ضامنی و بابامیدان از شهرستان رستم انتخاب‌شده‌اند. بررسی‌ها حاکی از آن است که باوجود اجرای طرح هادی مشکلاتی از جمله: آلودگی هوا به دلیل دفع غیربهداشتی زباله‌ها، راکد ماندن آب و ایجاد آب گرفتگی به دلیل ساخت غیراصولی جداول و معابر و گسترش آلودگی فضولات حیوانی تأثیرات منفی زیست¬محیطی قابل‌توجهی بر روستاها داشته است. از اهم یافته‌ها می¬توان به فقدان یا نقص مطالعات محیطی به هنگام تهیه طرح¬ها و همچنین پیش‌بینی نکردن پیامدهای ناشی از اجرای پروژه‌های ده‌گانه بر محیط‌زیست روستاها اشاره کرد. در نهایت، بر اساس یافته‌های حاصل از مطالعات میدانی و جمع¬بندی نتایج، رهنمودهایی برای بازخورد طرح‌ها و اصلاح رویکرد آنها نسبت به مداخله در محیط طبیعی و محیط‌زیست روستاها ارائه شده است. مهم‌ترین آنها عبارت¬اند از اصلاح شرح خدماتی تهیه طرح‌ها و سوق دادن آنها به سمت اولویت‌بخشی به مطالعات محیطی و همچنین رویکرد بوم محور در تهیه و اجرای طرح‌ها.

کلمات کلیدی