اکوسیستمهای خشک و نیمهخشک به دلیل عدم تنوع در ساختارها و متغیرهای خود، در معرض وقوع تحولات سریع در ترکیب جوامع گیاهی در پاسخ به تغییرات محیطی هستند. فرایندها و آشوبها با تغییر الگوهای متداول خاک در مقیاسهای کوچک میتوانند زمینه ظهور دینامیکهای بزرگ مقیاسی را در ساختار چشمانداز فراهم آورند. شکلگیری هتروژنیتیهای پراکنده در ویژگیهای خاک و به تبع آن تغییرات در توزیع پوشش گیاهی میتواند نشانهای از ظهور وضعیتهای پایدار متناوب) وضعیت همگن پوشش گیاهی و فاقد پوشش (در سطح چشمانداز باشد. چنین تضادی از لحاظ توزیع الگوهای خاک و پوشش گیاهی، منجر به ظهور فیدبکی مثبت بین خاک، آب و گیاه میشود. فیدبکی که میتواند نقش مهمی در روند دینامیک اکوسیستمهای خشک داشته باشد. افزایش فیدبکهای مثبت با کاهش انعطافپذیری سیستم، چشمانداز را مستعد وقوع گذری برگشتناپذیر به سمت وضعیتی تخریبی خواهند کرد. از آنجا که بررسی فیدبکهای بین این سه متغیر محیطی میتواند در درک دینامیک چشماندازهای خشک و نحوه پاسخ این سیستمها به تغییرات و تنشهای محیطی موثر باشد، در مقاله حاضر به تشریح اثرات فیدبکهای مثبت بین آب، خاک و گیاه بر روی روند تحول اکوسیستمهای خشک پرداخته شده است. نتایج این پژوهش نشان داده است که چگونه ظهور هتروژنیتیهای پراکنده در ویژگیهای خاک غالب چشمانداز با ایجاد فیدبک مثبت بین آب، خاک و گیاه میتواند منجر به کاهش انعطافپذیری سیستم، ظهور وضعیتهای ناتعادلی و تسریع روند بیابانزایی گردد.

کلمات کلیدی