مدیریت تقاضا به عنوان اصولی ترین راهکار برای کنترل مصارف آب و مدیریت منابع آب جهت تعادل بخشی آن بسیار حائز اهمیت است . در این تحقیق تأثیر بخش تقاضای بازار آب بر الگوی کشت بهینه، درآمد کشاورزان و استفاده پایدار از منابع آب مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور داده های 1392 جمع آوری و در این مطالعه - میدانی از 130 بهره بردار محدوده مطالعاتی مشهد-چناران از طریق پرسشنامه و مصاحبه حضوری در سال زراعی 93 10000 ) تقسی م شدند و سپس مدل m3/ha≤) 10000 >) و گروه پرمصرف m3/ha) بهکار گرفته شد. بهره برداران به دو گروه یعنی گروه کم مصرف 30،20 و 40 درصد) به منظور کاهش آب مورد تقاضا برای هریک از این دو گروه ، برنامه ریزی ریاضی با در نظر گرفتن چهار سناریوی کم آبیاری ( 10 استفاده شد. در ادامه تحلیل حساسیت قیمت استحصالی آب و تأثیر آن بر تقاضا نیز مورد بررسی قرار گرفت. نتایج مدل نشان داد سطح درآمد کشاورزان 6 درصد افزایش می یابد . / 15 و 2 / نسبت به وضعیت فعلی در الگوی بهینه با کاربرد استراتژی های کم آبیاری در گروه کم مصرف و پرمصرف به ترتیب 2 33 میلیون مترمکعب آب مازاد در این دو گروه می شود. نتایج تحلیل حساسیت قیمت آب نشان داد افزایش / در حالی که این استراتژی ها موجب 99 و 6 قیمت آب در گروه کم مصرف تغییر چندانی در میزان آب مصرفی ایجاد نمی کند ولی در گروه پرمصرف این رفتار متفاوت بوده و منجر به کاهش آب مصرفی می شود لذا به کارگیری سیاست های غیر قیمتی همچون آموزش، ترویج و طراحی الگوی کشت در گروه اول و افزایش قیمت آب تا حدی که موجبات مبادله آب و کسب درآمد بیشتر و استفاده پایدار از منابع آب را در گروه دوم فراهم آورد، قابل توصیه است. همچنین پرداخت یارانه به منظور سوق کشاورزان به عدم برداشت آب مازاد نیز می تواند یکی از راهکارهای پیشنهادی باشد.

کلمات کلیدی