کشت مخلوط دو یا چند گیاه علوفه ی، یک جامعه گیاهی را به وجود می آورد که قادرند از منابع بهتر استفاده کرده و در نتیجه کمیت و کیفیت محصول بهبود یابد. جهت بهینه سازی نسبت و آرایش کاشت در مخلوط جو و شبدر ایرانی آزمایشی بصورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار درسال زراعی 93 – 1392 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. آرایش کاشت در پنج سطح (مخلوط ردیفی 1:1، کشت یک ردیف جو یک ردیف شبدر(M1)، مخلوط ردیفی 2:2، کشت دو ردیف جو دو ردیف شبدر (M2)، مخلوط نواری 3:3، کشت سه ردیف جو سه ردیف شبدر (M3)، مخلوط نواری 4:4، کشت چهار ردیف جو چهار ردیف شبدر (M4) و کشت مخلوط درهم جو و شبدر (M5)) بعنوان کرت اصلی و نسبت کاشت نیز در پنج سطح (مخلوط افزایشی 50% شبدر + 100% جو (R5)، مخلوط افزایشی 25% شبدر + 100% جو (R4)، مخلوط جایگزینی 50% جو + 50% شبدر(R3) همراه با جو خالص (R2) و شبدر خالص (R1)) در کرت های فرعی قرار گرفتند. خصوصیات کیفی مورد بررسی برای هر تیمار شامل قابلیت هضم ماده خشک (DMD)، قابلیت هضم ماده آلی (OMD)، ارزش هضمی (D-value)، مقدار پروتئین خام (CP)، عملکرد پروتئین (PY)، فیبر قابل حل درشوینده خنثی (NDF) و فیبر قابل حل در شوینده اسیدی (ADF) بود. نتایج آزمایش نشان داد که آرایش و نسبت کاشت تاثیرمعنی داری برDMD، OMD، D-value وPY داشت. بالاترین مقدار DMD، OMD و D-value متعلق به آرایش کاشت مخلوط ردیفی (M1) و نسبت کاشت شبدر خالص (R1) بود. مقادیرCP، NDF و ADF تحت تاثیر آرایش کاشت قرار نگرفت ولی اثر نسبت کاشت بر مقدار CP معنی دار بود. بطوریکه بیشترین مقدار CP را شبدر خالص (26/16%) به خود اختصاص داد. همچنین بیشترین PY مربوط به نسبت کاشت R2 (2/1962 کیلوگرم در هکتار) و آرایش کا شت M5 (38/1584 کیلوگرم در هکتار) بود. با وجود بیشتر بودن مقادیر DMD، OMD، D-value و CP درکشت خالص شبدر و PY درکشت خالص جو، آنچه امروز بسیار حایز اهمیت می باشد پایداری تولید است که در سیستم های کشت مخلوط تحقق می پذیرد که آرایش کشت مخلوط درهم (M5) با مقدار عملکرد مناسب از نظر کمی و کیفی بیشترین مقدار عملکرد پروتئین را تولید نمود.

کلمات کلیدی