بطور کلی دلایل مهم جایگزینی ارقام شامل مزیت عملکرد، بهبود کیفیت و جلوگیری از کاهش عملکرد ارقام در برابر تنش¬های زنده و غیرزنده می باشند. اهداف پژوهش، تعیین میانگین وزنی عمر ارقام گندم و مقایسه آن با سایر کشورها، تعیین میزان اثر روند زمانی بر میانگین وزنی عمر ارقام و بررسی شاخص های سودآوری برخی ارقام با منشاء های مختلف می باشد. این مطالعه در سال 1395 برای ارقام کشت شده گندم در مناطق مختلف کشور طی سال های 95-1383 بوده که اطلاعات آن از معاونت زراعت و موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال جمع آوری شد. متدولوژی تحقیق، استفاده از تحلیل رگرسیون خطی روند زمانی، معادلات شاخص وزنی عمر ارقام، ضریب همبستگی و شاخص های سودآوری می باشد. طبق نتایج، میزان تاثیر روند زمانی بر میانگین عمر جایگزینی ارقام دارای منشا داخلی و بین المللی مثبت و بترتیب 091/0 و 46/0 برآورد شده و بر اساس آماره t از لحاظ آماری معنی دار بود. شاخص سودآوری نسبت فایده به هزینه و نرخ بازده داخلی رقم گنبد با منشاء ملی به ترتیب 5/5 و 9/41% و برای رقم سیروان با منشاء بین المللی به ترتیب 1/6 و 3/54% برآورد شد. نتیجه گیری کلی اینکه متغیر روند زمانی از فاکتورهای مهم تاثیرگذار بر میانگین وزنی عمر ارقام بوده و پیشنهاد می¬گردد برای تاثیرگذاری بیشتر ارقام بر درآمد کشاورزان طبق نتایج اقتصادی، انتخاب رقم مناسب با سودآوری بالا و تامین بموقع و به میزان کافی بذر ارقام اصلاح شده در طول عمر ارقام مد نظر قرار گیرد.

کلمات کلیدی