انار محصولی بومی ایران بوده که از ارزش صادراتی بالایی نیز برخوردار است. بحران خشکسالی در منطقه و خصوصا حاشیه کویر که مورد کشت و کار انار قرار می گیرد به صورت فزاینده¬ای رو به گسترش می‌باشد. بدین سبب تحقیق حاضر در سال 1393 با سه سطح آبیاری شامل شاهد ( ETc100%)، کم‌آبیاری پایدار (ETc 50% در کل فصل رشد)، کم‌آبیاری تنظیم شونده (قطع آبیاری تا زمان تشکیل میوه و آبیاری کامل پس از آن) و دو غلظت محلول‌پاشی جیبرلیک اسید (0 و 150 پی پی ام) با 4 تکرار روی درختان 7 ساله انار رقم شهوار در شهرستان تربت حیدریه انجام شد. پس از اندازه‌گیری عملکرد و اجزای آن، تعدادی میوه انار از هر تیمار به انبار سرد (دمای 5 درجه سانتی گراد و 85% = RH) منتقل و طی فواصل زمانی 9 و 18 هفته مورد ارزیابی کیفی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که وزن میوه، عملکرد کل، درصد آریل و آب میوه انار در تیمار کم‌آبیاری تنظیم شونده به ترتیب 6/39، 1/17، 9/7 و 6/16 درصد در مقایسه با شاهد بیشتر شد. از سوی دیگر هرچند تیمار کم‌آبیاری پایدار بیشترین میزان ترکیدگی (1/9%) و کمترین وزن میوه (8/205 گرم) را نشان داد، اما محلول‌پاشی GA توانست ضمن افزایش نسبی وزن،‌ از شدت عارضه ترکیدگی نیز بکاهد. بررسی خصوصیات فیزیوشیمیایی میوه ها طی دوره انبارمانی نیز نشان از برتری تیمار کم‌آبیاری تنظیم شونده برای صفات شاخص رسیدگی، فعالیت آنتی‌اکسیدانی، آنتوسیانین کل و شاخص سرمازدگی داشت. همچنین تیمار محلول‌پاشی GA توانست کاهش وزن میوه‌های حاصل از تیمارهای کم‌آبیاری را طی دوره انبارمانی اصلاح نماید و مقادیر آنتوسیانین کل و فعالیت آنتی‌اکسیدانی را نیز افزایش دهد. لذا به نظر می رسد با توجه به محدودیت منابع آبی در شرایط موجود، اتخاذ برخی راهکارهای کم‌آبیاری می تواند نتایج رضایت بخشی را در پی داشته باشد. ضمن آنکه کاربرد GA نیز توانایی جبران و اصلاح بخشی از اثرات نامطلوب این تیمارها را دارد.

کلمات کلیدی