عنوان : ( شبیه سازی توسعه سیستم های مدرن آبیاری بر تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی خراسان رضوی )
نویسندگان: شجاعت زارع , حمید محمدی , محمود صبوحی صابونی ,
Full Textچکیده
ستفاده پایدار از منابع آب زیرزمینی از دغدغه های نیم قرن اخیر بوده است.در این مطالعه تاثیر گسترش سیستم های نوین آبیاری و سرمایه گـذاری در تجهیزات آب اندوز در مرحله انتقال و مصرف آب در بخش کشاورزی بر تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی استان خراسان رضوی، با استفاده از معادلـه تعادل آبهای زیرزمینی و شبیهسازی جزء برداشت و تغذیه منابع آب زیرزمینی توسط بخش کشاورزی، مورد مورد تحلیل جزئی قـرار گرفـت. بـرای ایـن منظور، در شرایط تعادل، تاثیر سناریوهای مختلف بر روی کسری مخزن، میزان برداشت آب از چاههای کشاورزی و مصرف انـرژی و آثـار اقتصـادی آن برای کشاورزان و بودجه دولت بررسی شد. اطلاعات مربوط به منابع آبی، الگوی کشت و هزینـههـای تولیـد 5شهرسـتان در سـال 1392بـا اسـتفاده از پرسشنامه و اطلاعات اسنادی جمع آوری گردید. سناریوهای مورد مطالعه شامل: -1افزایش راندمان انتقال از طریق تفییر کانالهای خاکی به لوله بـه 95 درصد، -2افزایش سطح زیر کشت آبیاری تحت فشار در مناطق مستعد، -3انجام دو سناریوی اول و دوم با هم، -4انجام سناریو سوم و افزایش راندمان مصرف در سیستم های آبیاری مدرن به 75درصد، -5انجام سناریو سوم و افزایش راندمان مصرف در سیسـتم هـای آبیـاری مـدرن بـه 85درصـد، - 6 اجرای سناریو اول و افزایش سطح زیر کشت سیستمهای آبیاری تحت فشار تا دو برابر پیش بینی اولیه بود. همچنین تاثیر تـاثیر کـاهش یارانـه انـرژی الکتریکی و افزایش عملکرد نیز هر یک در قالب چهار سناریو بررسی شد. نتایج مطالعه نشان داد که تحت شرایط عدم تغییر کل سطح زیرکشت، میزان تاثیر سرمایهگذاری در تجهیزات انتقال آب تاثیر بسیار بیشتری بر کنترل کسری مخزن و کاهش مصرف انرژی دارد. از طـرف دیگـر، تنهـا بـا گسـترش سیستم های نوین آبیاری در سطح مزارع و باغها، تعادل سازی در منابع آب زیرزمینی محقق نخواهد شد بلکه افزایش راندمان بکـارگیری سیسـتمهـا از طریق بهبود مدیریت استفاده از آنها و کنترل سطح زیرکشت نیز باید تحقق یابد. در این رابطه در برخی مناطق کاهش سطح زیر کشـت اجتنـاب ناپـذیر است. بررسی اقتصادی سناریوهای مورد مطالعه نشان داد که نصب کنتور حجمی و لوله گذاری کانالهای انتقال و توزیع آب باید در اولویت قـرار گیـرد. همچنین اجرای سیستم های آبیاری تحت فشار در مزارع و باغ ها باید همراه با نظارت و آموزش کافی باشد تا امکان افزایش راندمان مصرف و مچنـین افزایش تولید فراهم شود و الا جایگزینی روشهای نوین آبیاری به جای سنتی، به تنهایی تاثیر کمی بر کاهش مصـرف آب خواهـد گذاشـت. گسـترش سیستمهای نوین آبیاری با مدیریت فعلی مزارع زارعین توجیه اقتصادی ندارد و با در نظر گرفتن یارانه انرژی زیان آور نیز می باشد.
کلمات کلیدی
, راندمان آبیاری, ارزیابی اقتصادی, خراسان رضوی, اولویتهای سرمایهگذاری, تعادل بخشی آب زیرزمینی
@article{paperid:1064406,
author = {شجاعت زارع and حمید محمدی and صبوحی صابونی, محمود},
title = {شبیه سازی توسعه سیستم های مدرن آبیاری بر تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی خراسان رضوی},
journal = {اقتصاد و توسعه کشاورزی},
year = {2017},
volume = {31},
number = {2},
month = {August},
issn = {2008-4722},
pages = {179--195},
numpages = {16},
keywords = {راندمان آبیاری، ارزیابی اقتصادی، خراسان رضوی، اولویتهای سرمایهگذاری، تعادل بخشی آب زیرزمینی},
}
%0 Journal Article
%T شبیه سازی توسعه سیستم های مدرن آبیاری بر تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی خراسان رضوی
%A شجاعت زارع
%A حمید محمدی
%A صبوحی صابونی, محمود
%J اقتصاد و توسعه کشاورزی
%@ 2008-4722
%D 2017
