پیدایش چین‌خوردگی‌ها و ناهمواری‌های ایران نتیجه حرکات کوهزایی اواخر دوران سوم زمین شناسی است. پیدایش این چین‌خوردگی‌ها همزمان با پیدایش کوه‌های جنوب اروپا و آسیا بوده است. در ایران نمونه‌های مشخص ناهمواری‌ها به صورت کوهستان‌هایی بلند با دامنه‌های پرشیب و دره‌های تنگ و گذرگاه‌ها یا به صورت سرزمین‌های کمابیش هموار و یکنواخت دیده می‌شود. بیش از نیمی از وسعت ایران پوشیده از کوه‌های بلند است. بخش شمال شرق ایران از نظر تقسیمات کشوری شامل استان‌های خراسان رضوی و خراسان شمالی و بخش هایی از استان خراسان جنوبی می‌باشد. مساحت استان‌های خراسان رضوی و شمالی حدود 264 144کیلومتر مربع می‌باشد و بین 49 55 الی 21 61 طول جغرافیایی و 58 33 الی17 38 عرض جغرافیایی قرار دارد. ژئومورفولوژی محدوده استان‌های خراسان رضوی و شمالی به عنوان ژئومورفولوژی منطقه شمال شرق بصورت کلی در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است. باید گفت دانشمندان علوم زمین هر یک برداشت متفاوت اما نزدیک به هم در مورد تعریف و محتوای ژئومورفولوژی دارند اما در یک جمله ژئومورفولوژی که به فارسی آن را زمین ریخت شناسی ترجمه کرده اند علم شناسایی اشکال ناهمواری‌های زمین است. فرآیندهای اساسی شکل‌زایی در سطح زمین به دو دسته تقسیم می‌شوند یکی فرآیندهای درونی است که با ایجاد تغیر در پوسته زمین اسکلت کلی و خطوط اساسی ناهمواری‌های زمین را تعیین می‌کند و دسته دوم فرآیندهای بیرونی است که این فرآیندها در صورت بروز، ناهمواری‌های حاصل از فرآیندهای درونی را دچار تغییر و تحول کرده و اشکال جدیدی در سطح زمین به وجود می‌آورند. منطقه شمال شرق ایران شامل عناصر متعددی از نظر توپوگرافی است و تنوع واحدهای زمین‌شناسی در مناطق مختلف رشته کوه کپه‌داغ و ارتفاعات بینالود و آلاداغ و ارتفاعات منفرد دیگر محدوده‌ای منحصر به فرد می‌باشد. یکی از واحدهای ژئومورفولوژی دشت‌ها می‌باشند 37 دشت خراسان رضوی و 11دشت در خراسان شمالی در میان ارتقاعات و یا در دامنه آن‌ها پراکنده‌اند و جمعیت بیش از 7 میلیونی این منطقه از کشور با چالش کم آبی در بیش از 85 درصد نواحی مواجه‌اند که چالش اساسی ساکنان این منطقه از کشور می‌باشد.

کلمات کلیدی