سوگیری¬ها و رفتارهای غیرعقلایی افراد می¬تواند در ارزش¬های جمعی یا فرهنگ غالب جامعه ریشه داشته باشد. بروز چنین رفتارهایی از سوی سرمایه¬گذاران و در فرآیند تصمیم¬گیری در بازار سهام، موجب ناکارآیی بازار سرمایه شود. در این راستا پژوهش حاضر دو بعد آینده¬نگری و اجتناب از عدم اطمینان از ابعاد فرهنگ ملی بر پایه مطالعات پیشین انتخاب شد. سوگیری¬های شناختی در قالب پنج مولفه؛ اعتماد بیش از حد، خوداسنادی، محافظه¬کاری، ابهام¬گریزی و رویدادهای اخیر به عنوان متغیر واسط و همچنین رفتار غیرعقلایی شامل ابعاد چهارگانه؛ توده¬واری، قماربازی، قانون اعداد کوچک و سوگیری خانگی به عنوان متغیر تابع تعیین گردیدند. نمونه مطالعه حاضر 424 نفر سرمایه¬گذاران حقیقی بورس اوراق بهادار تشکیل داد. برای جمع¬آوری داده¬ها پرسشنامه در مقیاس 5 امتیازی لیکرت استفاده شد. پایایی و روایی آن به ترتیب با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ، روایی محتوا و سازه به روش تحلیل عاملی تائیدی مورد تائید قرار گرفت. جهت برازش مدل و آزمون فرضیه¬ها از نرم¬افزار آموس و اس¬پی¬اس-اس استفاده شد. یافته¬های حاصل از تحلیل داده¬ها نشان داد، آینده¬نگری با سوگیری¬های شناختی (معنی¬داری 126/2) و رفتارهای غیرعقلایی (448/3) رابطه معنی¬داری داشته ولی اجتناب از عدم اطمینان با سوگیری¬های شناختی (87/0-) و رفتارهای غیرعقلایی (از طریق سوگیری¬های شناختی با معنی¬داری 127/2) رابطه معنی¬داری ندارد.

کلمات کلیدی