مشهور است که اخلاق در نظر فلاسفۀ اسلامی اخلاق فضیلت محور است. این جستار در صدد بیان آن است که اخلاق از دیدگاه ملاصدرا امری وجودی است و از این جهت قلمرویی گسترده دارد که شامل عقل نظری و عملی می گردد. زیرا مولفه های معرفتی در اندیشۀ وی همان مولفه های اخلاقی هستند که خود، اصولی هستی‎شناختی محسوب می گردند. انسان به میزان برخورداری از وجود، اخلاقی می گردد و میزان و معیار این وسعت وجودی، مطابقت با اصول عقلانی- وحیانی است که اخلاق فضیلت محور فاقد آن است. از سوی دیگر نوع نگاه ملاصدرا به این اصول و قواعد برگرفته از ساحت هستی، اخلاق او را در اخلاق عمل محور نیز محدود نمی سازد. بنابراین در این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی همراه است تلاش بر این است تا ضمن اینکه پاره ای از مشترکات اخلاق فضیلت مدار و تکلیف مدار را نشان دهد با تأکید ملاصدرا بر الگوی اخلاقی یا ولایت محوری، این اخلاق را از سایر نظریات متمایز شمارد.

کلمات کلیدی