در علم رجال و دانش جرح‌ و تعدیل برای دستیابی به احادیث معتبر، اسناد روایات بررسی می‌شود. اندیشه‌وران رجالی، برای اعتباریابی اسانید و داوری درباره هر یک از راویان، الفاظ و اصطلاحات خاصی پدید آورده‌اند. بر سر معنا و دلالت برخی از این اصطلاحات، اختلاف‌نظرهایی وجود دارد. ازاین‌رو، بهره‌گیری از مطالعات معنایی در بازنگری معنای دلالی اصطلاحات می‌تواند روشی کارآمد برای بررسی اسانید باشد. رویکرد اصلی این پژوهش، شناخت مفهوم دقیق اصطلاح «منکرالحدیث» و تحلیل مراتب و درجات آن بر منحنی اصطلاحات جرح‌وتعدیل است. اندیشمندان علم رجال درباره معنای دلالی این اصطلاح و اطلاق آن بر جرح راوی، ضعف روایات و یا هر دو معنای ذکرشده، دارای اختلاف دیدگاه هستند؛ به همین دلیل، ابهام فراوانی در زمینه درجه‌ای که این اصطلاح از آن حکایت می‌کند ـ یعنی زیاد، متوسط یا کم ـ وجود دارد. در این مقاله کوشیده‌ایم ضمن نزدیک کردن آراء مختلف به هم، مرتبه این اصطلاح را نشان دهیم و حدود دلالی آن را ترسیم نماییم.

کلمات کلیدی