رایگان بودن آب دربخش کشاورزی ایران، موجب شده است تا در محاسبات قیمت تمام شده محصول، اقتصاد آب لحاظ نگردد که صاحب نظران، آن را عواملی در کاهش اهمیت بهره‌وری آب معرفی نموده‌اند. ضرورت اجرای سیاست‌های انقباضی، از جمله نصب کنتور‌های هوشمند، جلوگیری از اضافه برداشت، اخذ جریمه‌های سنگین برای تخلفات برداشت غیرقانونی همچنین ورود محاسبات سود- منفعت، می‌تواند به‌عنوان عوامل کنترلی در تغییر رفتار کشاورزان با مقوله آب باشد. یکی از مهمترین موارد کاربردی در ورود ارزش اقتصادی آب، تغییر الگوی کشت می‌باشد. ارزیابی موفقیت کشاورزان از تغییر الگوی کشت ناشی از مدیریت ریسک کم آبی، ضرورتی اساسی در تداوم تغییر الگوی کشت یک منطقه محسوب می‌شود. استفاده از آبیاری تحت فشار، کاشت محصولاتی با نیاز آبی پایین و بهره‌وری اقتصادی بالا مانند زعفران، مدیریت علف‌های هرز، قیمت‌گذاری واقعی آب، اجرای سیاست‌های تشویقی برای استفاده کنندگان صحیح از منابع آبی و بازچرخانی هرز‌آب‌ها، منجر به افزایش بهره‌وری آب خواهد گردید. در این پژوهش میزان تمایل کشاورزان دشت نیشابور به تغییر الگوی کشت به سمت زراعت زعفران مورد بررسی قرار‌گرفت، نتایج نشان داد از 88 درصد مناطق دارای شرایط اکولوژیکی مساعد، 87 درصد، کشت زعفران را در زراعت خود وارد نموده‌اند و تنها یک درصد تمایلی به زراعت زعفران نداشتند.

کلمات کلیدی