در پژوهشهای فقهی و اصولی معاصر کاوش در خاستگاههای مسائل و پیجویی ریشههای تاریخی مفـاهیم و آراء، به تدریج بخشی از مبادی تصوری و تصدیقی را به خود اختصاص داده است. روشی کـه بیتردیـد فهـم عمیـق موضوع و مسأله تنها در پرتو آن میسور خواهد بود. ارائه پژوهشی دقیق در مباحـث اصـول عملیـه نیـز از ایـن قاعـده مستثنا نیست. مقاله حاضر به تحقیق در خاستگاههای تاریخی مباحث عام اصول عملیـه پرداختـه و تـلاش کـرده بـا مطالعه استقرائی همزمان در متون سنی و شیعی متقدم به پرسشهایی چون نحوه ورود این مفاهیم در دیوان مباحـث اصولی و فقه استدلالی، ویژگیهای مشترک، رویکرد متقدمان به اصول عملیه، ترتیـب طـرح ایـن اصـول، جایگـاه و رابطهی آنها با یکدیگر و نظم موجود در میان آنها پاسخ گوید.حاصل این تحقیق این است که اصول عملیـه گرچـه مبانی استواری در آموزههای ائمه )ع( دارد لیکن در عرصه تدوین، خاستگاههای ایـن اصـول در متـون اصـول و فقـه استدلالی اهل تسنن سراغ گرفته میشود. دیگر اینکه اصول عملیه در رویکرد متقدمان شیعه و سنی دارای دو ویژگـی کلی است: نخست آنکه قطعی است و دیگر این که نسبت به امارات در رتبه پایینتر قرار دارد.

کلمات کلیدی