تجارت درون صنعت در مقایسه با تجارت بین صنعت هزینه کم‌تری را بر اقتصاد یک کشور تحمیل می‌کند، از این‌رو شناسایی مؤلفه‌های اثرگذار بر آن اهمیت بالایی دارد. از آن‌جایی که بخش کشاورزی ایران از توان تولیدی و تجاری بالایی برخوردار است، هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل مؤثر بر تجارت درون صنعت بخش کشاورزی میان ایران و شرکای تجاری آسیایی و همچنین ارزیابی این عوامل در موافقت‌نامه‌های اکو (شامل ایران) و آسه‌آن (فاقد ایران) در دوره زمانی 2014-2001 است. برای دستیابی به اهداف پژوهش، از الگوی جاذبه استفاده شده است. نتایج گویای این است که متغیرهای تفاوت درآمد سرانه، تفاوت زمین کشاورزی و موافقت‌نامه تجاری اثری مثبت و معنادار و متغیرهای فاصله و مرز مشترک اثری منفی و معنادار بر تجارت درون صنعت کشاورزی میان ایران و شرکای آسیایی دارد. بنابر نتایج به دست آمده، متغیرهای تفاوت درآمد سرانه، تفاوت اقتصادی و مرز مشترک از عوامل کاهنده تجارت درون صنعت ایران با اکو بوده، در حالی‌که تفاوت درآمد سرانه و تفاوت زمین‌های کشاورزی اثری فزاینده بر تجارت درون صنعت بخش کشاورزی ایران با کشورهای آسه‌آن دارد. از این رو پیشنهاد می‌شود که سیاست‌های مناسبی همچون عضویت در موافقت‌نامه‌های تجاری بزرگ‌تر به منظور تقویت تجارت درون صنعت بخش کشاورزی ایران اتخاذ و اجرایی شود.

کلمات کلیدی