به منظور بررسی تأثیر باقی‏مانده ی چند علف‏کش سولفونیل اوره مورد استفاده در کشت گندم (Triticum aestivum L.) بر پنبه (Gossypium hirsutum L.)، آزمایشی در دو بخش مزرعه و گلخانه در قالب طرح پایه بلوک‏های کامل تصادفی با شش تیمار و چهار تکرار در شهرستان سرخس طی سال زراعی 93-1392 اجرا شد. تیمارها شامل پنج علف‏کش سولفوسولفورون (6/26 گرم در هکتارآپیروس 75%)، مزوسولفورون+یدوسولفورون+مفن پایر (5/1 لیتر در هکتار آتلانتیس 1/2%)، تریاسولفورون+دایکمبا (165 گرم در هکتار لینتور 70%)، تریاسولفورون+تربوترین (250 گرم در هکتار لوگران اکسترا 64%) و متسولفورون+سولفوسولفورون (40 گرم در هکتار توتال 80%) بودند که در مرحله رشد پنج برگی گندم به میزان توصیه شده مصرف شدند. یک تیمار شاهد بدون علف‏کش (وجین دستی علف های هرز) نیز در نظر گرفته شد. آزمون زیست سنجی باقی مانده علف کش در گلخانه با تهیه نمونه خاک از تیمارهای مذکور بلافاصله پس از برداشت گندم و کشت گلدانی گیاهان پنبه، ذرت، جو و کلزا اجرا شد. نتایج آزمایش مزرعه ای نشان داد که بقایای علف‏کش‏های توتال، آپیروس و آتلانتیس به علت وجود علف‏کش‏های پایدار مت سولفورون متیل، سولفوسولفورون و مزوسولفورون در ترکیب خود، باعث مسمومیت پنبه در ابتدای رویش به صورت توقف در رشد بوته‏ها و کاهش وزن خشک اندام هوایی شدند. ریشه پنبه در مزرعه فقط تحت تأثیر باقی‏مانده علف کش توتال قرار گرفت. علایم ظاهری خسارت از جانب هیچ تیماری در پنبه پایدار نبود، به طوری که توقف در رشد پنبه به مرور جبران شد و در نهایت تعداد غوزه و عملکرد محصول تحت تأثیر معنی دار باقی‏مانده علف‏کش‏ها قرار نگرفت. بر اساس نتایج آزمایش گلخانه ای، باقی‏مانده علف کش های توتال، آتلانتیس و آپیروس وزن خشک اندام هوایی پنبه و علف کش های توتال و آپیروس موجب کاهش معنی دار وزن خشک ریشه نسبت به شاهد شدند. میزان مسمویت گیاهان در آزمایش گلخانه برای کلزا بیشترین و برای ذرت کمترین مقدار بود. میزان اثر باقی‏مانده علف‏کش‏ها بر اساس میانگین صفات گیاهان آزمون برای علف کش لینتور کمترین و برای علف کش توتال بیشترین بود.

کلمات کلیدی