اهمیت مطالعات رسوب در مباحث مهندسی رودخانه و احداث سازه های هیدرولیکی به خوبی شناخته شده است. در این میان تنش برشی بحرانی ته نشینی رسوبات معلق یکی از پارامترهای بسیار مهم در مباحث هیدرولیک رسوب می باشد. از این رو در این تحقیق به بررسی تنش برشی بحرانی ته نشینی رسوبات در حضور رسوبات بستر پرداخته شده است. به همین منظور آزمایش های ته نشینی با استفاده از یک فلوم دایره ای به قطر 9/1 و عرض 3/0 متر و در سه تنش برشی جریان، شش حالت از بستر -بستر صاف و پنج دانه بندی رسوبات درشت دانه- و با غلظت های اولیه 5، 10 و 20 گرم بر لیتر انجام شد. نتایج نشان داد به ازای غلظت اولیه یکسان و سرعت برابر چرخش فلوم، ته نشینی رسوبات معلق در بستر حاوی رسوبات نسبت به حالت بستر صاف بیشتر است. این در حالی است که برای سرعت های مشخص چرخش فلوم، رسوبات درشت دانه بستر موجب افزایش تنش برشی متوسط جریان می شوند. همچنین مشخص شد رسوبات بستر به طور کلی موجب افزایش تنش برشی ته نشینی کامل نسبت به بستر صاف می شوند. بر این اساس می توان اظهار داشت که در بستر با رسوبات درشت دانه، در جریان با آشفتگی بیشتر، همچنان شرایط ته-نشینی کامل برای رسوبات معلق فراهم است. نتایج این تحقیق برای مقادیر تنش برشی آستانه ته نشینی نشان داد در بستر صاف به ازای تنش های برشی کمتر از 28/1 نیوتن بر متر مربع رسوبات در آستانه ته نشینی قرار می گیرند، اما برای بستر های حاوی رسوب درشت دانه مشاهده شد که در هر تنش برشی جریان رسوبات معلق ته-نشین و در میان رسوبات بستر تله اندازی می شوند. بر این اساس می توان بیان داشت که به دلیل پدیده تله اندازی رسوبات معلق، در بستر های حاوی رسوبات درشت دانه نمی توان تنش برشی آستانه فرسایش برای رسوبات معلق در نظر گرفت.

کلمات کلیدی