دانش پزشکی در آغاز پیشینه ی تاریخی خود با خرافات و روشهای سحرآمیز همراه بود. پس از آنکه پزشکی از خرافات جدا شد و برپایه اصل کلی و تجربه بالینی قرار گرفت، کماکان روشهای غیر علمی در آن تأثیرگذار بوده است. فردوس الحکمه نخستین از جمله نخستین آثار جامع پزشکی دوره اسلامی است اما در آن میتوان اشارات و تجویز روشهای غیر علمی را به وفور مشاهده کرد. در این مقاله که به روش توصیفی و با تکیه بر فردوس الحکمه طبری گردآوری شده است، تلاش می شود به کاربرد و اثر بخشی طلسمات، تعاویذ و روشهای جادویی در دانش پزشکی پرداخته شود. یافته های پژوهش حاکی از آنست که طبری به تأثیر و ارتباط علم تنجیم و خواص جانداران و کارکرد طلسمات در دانش پزشکی اعتقاد داشته است؛ از اینرو وی با تأثیرپذیری از مکاتب پزشکی تمدنهای پیشین و باورپذیری از طبابت عامیانه، سحر و جادو را منشأ بروز بیماری دانسته و در درمان بیماریها و تجویز دارو شیوه های آمیخته با خرافات و کارکرد تعاویذ را از نظر دور نداشه است و به سحر و طلسم های مختلف توسل می جوید.

کلمات کلیدی