روان‌تحلیلگری یکی از رویکردهای مطرح در روان‌درمانی است. از عناصر مهم درمان در این رویکرد، تداعی آزاد بیمار است. در این روش، فرد با واگویی هر آن چه از ذهنش می‌گذرد، زمینه را برای شناخت بخش‌های ناخودآگاه و به دنبال آن درمان فراهم می‌کند. در این فرآیند گاه فرد رفتارهای مجرمانه یا معصیت‌کارانه خود را نیز باز می‌گوید. پرسش این جاست که آیا تداعی آزاد با حکم فقهی بازگویی گناه سازگار است؟ به منظور پاسخ به این پرسش، در گام نخست مبنا و محدوده حکم بازگویی گناه بر اساس منابع فقه شیعه تبیین شده و سپس کیفیت تطبیق این حکم در فرآیند روان‌تحلیلگری بررسی شده است. بررسی‌های فقهی بیانگر آن است که عنوان بازگویی گناه به صورت جداگانه مورد تحریم شرعی قرار نگرفته است. و تنها در صورتی که این عمل مصداق برای یکی از عناوین اذلال نفس، اشاعه فحشا یا اعانه بر اثم قرار گیرد، حرام خواهد بود. نتیجه آن که بازگویی گناه در جلسات روان‌تحلیلگری مصداق هیچ یک از سه عنوان یاد شده نبوده، از این رو، فاقد حرمت به حکم اولی است. به علاوه در شرایطی که بدون انجام روان‌تحلیلگری ادامه زندگی برای بیمار موجب ضرر یا حرج باشد، ورود در این فرآیند و بازگویی رفتارهای مجرمانه و معصیت‌کارانه نزد روان‌تحلیلگر از منظر حکم ثانوی نیز جایز خواهد بود.

کلمات کلیدی