مطالعات مختلف مؤید ارزیابی تناقض آلود موقعیت زنان در نهاد خانواده ‎است که در عین ایفای نقش گسترده از سوی ایشان در عرصه‎های مختلف زندگی خانوادگی، عملا سهم زیادی از آن نادیده گرفته می‎شود. پژوهش حاضر، با هدف واکاوی این فرایند مبتنی بر ادراکات و تجارب زیسته­ی زنان در قالبی ژرفانگر طراحی و اجرا شده‎ است. روش انجام پژوهش کیفی و مبتنی بر نظریه­ی زمینه‎ای بوده‎است. داده‎ها از طریق مصاحبه‎های نیمه‎ساختاریافته با چهارده زن متأهل خانه‎دار و شاغل مشهدی به‎دست آمده ‎است. کدگذاری و تجزیه و تحلیل متن مصاحبه‎ها در قالب رویکرد سه مرحله‎ای استراوس وکربین، منجر به صورت‎بندی پدیده­ی مرکزی تحت عنوان «عملکرد زنان به عنوان عامل جبران کننده در اقتصاد خانوار» شد. این پدیده با مجموعه‎ای از شرایط زمینه‎ای از قبیل تجربه­ی حضور در محیط‎های اجتماعی و فرهنگی مختلف و الگوی ناظر بر تقسیم کار جنسیتی، شرایط علّی هم­چون الگو و میزان درآمد و پس‎انداز و شرایط مداخله‎ای مانند شرایط اجتماعی اقتصادی خانواده­ی پدری و ویژگی‎های واحد زناشویی، احاطه شده ‎بود. زنان در برابر این پدیده راهبردهایی از جمله هزینه‎کردهای خیرخواهانه، هزینه‎کردهای ضروری و هزینه‎کردهای سرمایه‎ای اتخاذ می‎کرده‎اند که پیامدهایی از قبیل اقتصادزدایی از روابط انسانی در خانواده و گذار کم‎ هزینه از بحران‎های اقتصادی را به­دنبال داشته ‎است.

کلمات کلیدی