حرارت دهی یکی از مهمترین روش‌های مرسوم به منظور دسترسی به اهداف گوناگون در فرآوری مواد غذایی است. از مشکلات اصلی تیمارهای حرارتی، وجود نقاط سرد و گرم و به عبارت دیگر عدم توزیع یکنواخت حرارت در محصول می‌باشد. هدف از پژوهش بررسی یکنواختی توزیع دما در پسته رقم فندقی تحت فرآیند حرارت دهی مایکروویو در شرایط تحت بررسی است. برای ‌این منظور آزمایش‌های تجربی بر اساس طرح پایه کاملا تصادفی و در قالب آزمون فاکتوریل 4×6×2 صورت پذیرفت. فاکتورهای مستقل شامل شکل ظرف، موقعیت و زمان قرائت دما بود. ‌این آزمایشات بصورت جداگانه برای توان‌های w 900 و 630 مایکروویو انجام و دمای محصول در چهار زمان و در شش موقعیت مختلف با سه تکرار ثبت گردید. نتایج ‌این پژوهش بر اساس دو نوع تحلیل مقایسه میانگین دمای پایانی نمونه‌ها و تعیین شاخص غیریکنواختی نسبی حرارت در تمام مدت حرارت دهی محصول، گزارش گردید. نتایج تحلیل واریانس نشان داد تمامی‌اثرات اصلی در هر دو حالت توان اعمالی و برخی از اثرات متقابل در سطح 1% معنی دار می‌باشند. مقایسه میانگین‌ها نشان داد در تیمار مکعبی با توان w 630 ، در 5 موقعیت از 6 موقعیت، هیچ اختلاف معنی داری بین میانگین دماهای تحت بررسی وجود ندارد و ‌این بدین معنی است که توزیع دما در موقعیت‌های مختلف محصول در پایان مدت زمان حرارت دهی با مایکروویو، یکنواخت بوده است. پس از آن، تیمار‌های مکعبی w 900 و استوانه‌ای w 630 ، با عدم اختلاف معنی‌دار بین 4 موقعیت از 6 موقعیت دارای بیشترین یکنواختی در توزیع دما بودند. با محاسبه شاخص غیریکنواختی نسبی توزیع حرارت، نیز بیشترین یکنواختی در تیمار مکعبی با توان w 630 و پس از آن در تیمار استوانه‌ای با توان w 630 بدست آمد.

کلمات کلیدی