زمینه و هدف: نوروپاتی محیطی، از شناخته ­شده‫ترین عوارض عروق کوچک در دیابت است که به دلیل اختلال در عملکرد حس عمقی سیستم حسی- پیکری منجر به کاهش تعادل، قدرت و استقامت عضلانی می­گردد. هدف از مطالعه حاضر تعیین تأثیر دو نوع برنامه تمرین ترکیبی (هوازی- مقاومتی) بر عملکرد جسمانی و ترکیب بدنی زنان دیابتی نوع دو مبتلا به نوروپاتی محیطی بود. روش کار: در این پژوهش نیمه‌تجربی، تعداد 33 زن مبتلا به نوروپاتی دیابتی به سه گروه (دو گروه تجربی و یک گروه کنترل) تقسیم شدند. گروه­ های تجربی به مدت 12 هفته، 3 جلسه در هفته تمرینات ترکیبی هوازی- مقاومتی را با حجم و شدت­ های مشخص اجرا کردند. برنامه تمرینی گروه 1: تمرین مقاومتی شامل 4 تا 5 حرکت با 2 تا 3 ست 12-10 تکراری و تمرین هوازی اینتروال شامل 70- 55 درصد ضربان قلب بیشینه به مدت 30 تا 45 دقیقه؛ گروه 2: تمرینات مشابه گروه اول با این تفاوت که تمرین مقاومتی 8 تا 10 حرکت انجام شد و تمرین هوازی به مدت 15 تا 22 دقیقه بود. گروه کنترل در هیچ برنامه تمرینی شرکت نکردند. از تمامی آزمودنی­ ها قبل و بعد از مداخله، آزمون‫های عملکرد جسمانی و ترکیب بدنی انجام و یک نمونه خون گرفته شد. داده ­ها با روش آماری آنووا با اندازه گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی با سطح معنی­ داری 0/05≥p تحلیل شدند . یافته­ ها: نتایج نشان داد که تعادل پس از 12 هفته تمرین در گروه تجربی دو در مقایسه با گروه تجربی یک و کنترل، بهبود معنی‫داری داشت (0/05>p). همچنین قدرت بیشینه، استقامت عضلانی اندام تحتانی و حداکثر اکسیژن مصرفی در گروه های تجربی یک و دو نسبت به گروه کنترل، افزایش معنی­ داری یافت (0/05>p). اما در شاخص خونی (قندخون ناشتا، HbA1C، انسولین، مقاومت به انسولین)، شاخص توده بدنی، وزن، دور کمر و درصد چربی بدن بین گروه ها تفاوت معنی‫داری دیده نشد. نتیجه­ گیری: تمرینات ترکیبی (هوازی- مقاومتی) با دو حجم متفاوت می­تواند موجب بهبود عملکرد جسمانی و ترکیب بدنی در بیماران نوروپاتی دیابتی گردد. اما تمرینات ترکیبی با غالب مقاومتی، تاثیر بیشتری را نشان می دهد. لذا به بیماران نوروپاتی دیابتی توصیه می­گردد در صورت نداشتن محدودیت به منظور کنترل پیشرفت بیماری و بهبود شاخص­های عملکردی از برنامه­ های ترکیبی با غالب مقاومتی استفاده نمایند.

کلمات کلیدی