سابقه و هدف: ریحان به عنوان گیاه دارویی، ادویهای و همچنین بهصورت سبزی تازه مورد استفاده قرار میگیرد. امروزه با افزایش جمعیت، کم شدن منابع آبی و همچنین افزایش قیمت زمین های کشاورزی، کشاورزی به روش مکانیزه از اهمیت خاصی pH برخوردار شده و در این میان با ورود نانوتکنولوژی به عرصه تولید کودها، از یک سو به دلیل پایین آمدن محصولات و نیز ریز شدن ذرات کودی تا حد یون قدرت جذب آن ها توسط گیاه به نحو چشمگیری افزایش یافته و از سوی دیگر با توجه به نیاز کم تر به کودها توجیه اقتصادی و هزینه تولید در واحد سطح برای کشاورزان بسیار مناسب شده است. مواد و روش ها: پژوهش حاضر جهت بررسی اثر متقابل کم آبیاری، بافت خاک و استفاده از نانو کود بر اجزای روی گیاه ریحان آزمایشی به صورت (W و متوسط ( 2 (W عملکرد گیاه ریحان دارویی بود که در دو بافت سبک ( 1 فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با 18 تیمار و 3 تکرار اجرا شد. تیمارهای کم آبیاری شامل سه سطح ،(F و تیمار کود شامل 3 سطح نانو کود با غلظت کامل ( 1 (I3=50% ETc) و (I2=75% ETc) ،(I1=100% ETc) آبیاری بر روی بوته ها اعمال گردید. (F و عدم استفاده از نانو کود ( 3 (F 70 درصد غلظت نانو کود ( 2 یافته ها: نتایج آنالیز واریانس بیانگر آن بود که آبیاری اثر معنی داری روی موسیلاژ، شاخص تورم، درصد اسانس، وزن بذر در بوته، تعداد بذر در بوته، تعداد شاخه جانبی، تعداد و ارتفاع گل آذین، تعداد گره در بوته و عملکرد دانه دارد. 0 معنیدار شده به طوری که / بررسی اثر متقابل بافت خاک، نانو کود و آبیاری روی پارامترهای اشاره شده در سطح 01 درصد ،F1I1W 67 میلی لیتر) در تیمار 2 / شاخص تورم ( 67 ،F2I2W 0 گرم) در تیمار 1 / بیش ترین مقدار موسیلاژ ( 40 10 سانتیمتر)، تعداد بذر در بوته / تعداد گره در بوته ( 125 )، ارتفاع گل آذین ( 66 ،F1I3W 0) در تیمار 1 / اسانس ( 833 به دست آمد. همچنین W2I3F و کم ترین آن نیز در تیمار 3 F1I1W 3 گرم) در تیمار 2 / 2712 )، وزن بذر در بوته ( 36 ) 61 گرم بر مترمربع) در تیمار با بافت خاک لومی- شنی، آبیاری کامل و نانو کود با / بیش ترین مقدار عملکرد دانه ( 26 حاصل شد که نشان دهنده تأثیر نانو کود بر بهبود عملکرد ریحان است. نتیجه گیری: نتایج پژوهش ها بیانگر آن بود که تیمار آبیاری اثر معنیداری روی خصوصیات رشد گیاه ریحان داشته است و با افزایش تنش بر گیاه ریحان به علت کمبود رطوبت لازم برای رشد مطلوب گیاه منجر به کاهش صفات مورد بررسی و حصول نامطلوب شاخصهای رشد شده است. در حالی که با افزایش تنش آبی درصد اسانس گیاه ریحان بهدست آمد و نشان می دهد که F1I3W و 2 F1I3W افزایش یافته است، به طوری که بیش ترین درصد اسانس در تیمار 1 نانو کود تأثیر مثبتی بر درصد اسانس گیاه ریحان داشته است. نتایج نشان می دهد که آبیاری، بافت خاک و نانو کود اثر معنی داری روی موسیلاژ و شاخص تورم دارد به طوری که در سطح احتمال 99 درصد معنی دار شده است.

کلمات کلیدی