به منظور درک اثر متقابل آب، نیتروژن و فسفر بر عملکرد و کارایی مصرف عناصر غذایی ذرت آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در دوسال 1393 و 1394 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. آبیاری در سه سطح 80 (ETc80)، 100 (ETc100) و 120 (ETc120) درصد نیاز آبی گیاه به عنوان کرت اصلی و ترکیب فاکتوریل سه سطح صفر (N0)، 200 (N200) و 400 (N400) کیلوگرم نیتروژن در هکتار با صفر (P0)، 100 (P100) و 200 (P200) کیلوگرم فسفر در هکتار در کرت های فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که با افزایش هر یک از نهاده ها عملکرد دانه ذرت بهبود یافت. روند تاثیر هر یک از این نهاده ها بر عملکرد دانه به ترتیب N > ETc > P بود. اثر متقابل مصرف آب و نیتروژن نشان داد که عملکرد و کارایی مصرف نیتروژن و فسفر در سطح N0 با افزایشETc بطور نسبتا خطی افزایش یافت، اما این صفات در تیمارهای N200 و N400 با افزایش آبیاری بیش از ETc100 به ترتیب بدون تغییر بودند و حتی کاهش یافتند. بنابراین بر اساس نتایج حاصل از این آزمایش، ETc100N200 بهینه ترین تیمار در افزایش عملکرد و کارایی مصرف نیتروژن به طور همزمان بودند. اثر متقابل نیتروژن و فسفر بر عملکرد و جذب عناصر غذایی مثبت و به صورت هم افزایی بود. نتایج آنالیز مسیر مشخص نمود که در اغلب تیمارهای آزمایش تاثیر کارایی جذب نیتروژن و فسفر در مقایسه با کارایی تبدیل آنها بر کارایی مصرف هر یک از این عناصر غذایی بارزتر بود.

کلمات کلیدی