افزایش دما در فصول سرد به دلیل تغییرات اقلیمی، بر بقاء گیاهان زینتی در فضای سبز اثر منفی داشته است. مطالعه حاضر به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر مقاومت به سرماو ارزیابی تغییرات مورفوفیزیولوژیکی بر گیاه بنفشه (Viola× wittrockiana) اجرا شد.آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه سطح آبیاری (80%، 60% و 40% ظرفیت زراعی) و ده سطح دمایی (20، 0، 3-، 6-، 9-، 12-، 15-، 18-، 21- و 24- سانتیگراد) در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1394 انجام شد. بعد از تیمارهای آبیاری صفاتی نظیر کربوهیدارت، پرولین، میزان کلروفیل (a، b و کل)، کاروتنوئید و محتوای نسبی آب و پس از تیمارهای سرمایی فعالیت آنزیم‌های سوپراکسید دیسموتاز، آسکوربات پراکسیداز و میزان فنل کل و در پایان دوره رشد مجدد صفات مرفولوژیکی اندام هوایی و ریشه اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که در گیاهان تحت تنش خشکی شدید، میزان کربوهیدرات (67/2%)، پرولین (5/50%) به طور معنی‌داری افزایش و میزان کلروفیل کل (6/13%) و محتوای نسبی آب (9/23%) نسبت به شاهد کاهش یافت. اثرات متقابل تیمارهای آبیاری و دمایی به طور معنی‌داری فعالیت دو آنزیم را تحت تاثیر قرار دادند. بیشترین فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز و آسکوربات پراکسیداز در سطح آبیاری 40% ظرفیت زراعی و دمای صفر درجه سانتیگراد (به‌ترتیب، 73/1 واحد بر میلی‌گرم پروتئین و 207 میکرومول بر دقیقه بر پروتئین) مشاهده شد، اما با کاهش بیشتر دما از فعالیت این دو آنزیم کاسته شد. در سه سطح آبیاری میزان فنل کل از دمای 20 تا صفر درجه سانتیگراد افزایش یافت و در دمای 24- درجه سانتیگراد به حداقل میزان خود رسید. در مطالعه حاضر، اثر تنش خشکی بر تحمل به یخ‌زدگی در دماهای مختلف، در گیاه بنفشه متغیر بود. در بین پارامترهای مورد ارزیابی، تیمار 60% ظرفیت زراعی در دمای صفر درجه سانتیگراد با افزایش فعالیت آنزیم‌ها و ترکیبات فنولی منجر به افزایش رشد رویشی و افزایش مقاومت به تنش یخ‌زدگی گیاهان گردید.

کلمات کلیدی