عنوان : ( سره‌نویسی فارسی در دربار ایلخانان (شهنشاه‌نامۀ احمد تبریزی: یگانه اثر منظوم به فارسی سره) )
نویسندگان: مهشید گوهری کاخکی , محمدجواد مهدوی ,
دانلود فایل برای اعضای دانشگاهبر اساس تصمیم نویسنده مقاله دسترسی به متن کامل برای اعضای غیر دانشگاه ممکن نیست
چکیده
منظومۀ حماسی تاریخی شهنشاه نامۀ احمد تبریزی، سرودۀ 738 ق، یکی از تاریخ های عمومی مغولان است که به زبان فارسی و در وزن و سبک شاهنامۀ فردوسی سروده شده‌است. یکی از ویژگی های مهم و برجستۀ منظومۀ شهنشاه نامه، تلاش آگاهانۀ شاعر برای پاک‌سازی زبان فارسی است که این منظومه را از سایر آثار منثور و منظوم فارسی متمایز می سازد و آن را به‌عنوان یگانه اثر منظوم فارسی و نخستین متن کاملی که به فارسی سره سروده شده‌است، مطرح می‌کند. در این مقاله ابتدا ادّعای احمد تبریزی مبنی بر نوشتن منظومه‌ای سراسر پارسی و خالی از کلمات بیگانه مطرح و با مطالعۀ بسامد واژگان عربی، ترکی و مغولی در منظومۀ شهنشاه نامه، این مسأله بررسی شده‌است. سپس فارسی‌گرایی در شهنشاه‌نامۀ تبریزی و شاهنامۀ فردوسی مقایسه شده‌است تا میزان پای‌بندی تبریزی به سره‌نویسی بهتر نشان داده‌شود. در ادامه انگیزه‌های شاعر در سرودن منظومه‌ای سراسر پارسی، از جمله دلبستگی و عشق به هویّت ایرانی و تلاش برای بقای زبان فارسی، بیان شده‌است. پس از بررسی مختصر پیشینۀ سره‌نویسی در زبان فارسی، جایگاه منحصربه‌فرد شهنشاه‌نامۀ تبریزی در این زمینه و اهمیت سرایش منظومه‌ای به پارسی سره در دربار ایلخانان ترک‌نژاد مطرح شده‌است.
کلمات کلیدی
, منظومۀ حماسی- تاریخی, شهنشاه نامۀ احمد تبریزی, سره‌نویسی, شاهنامۀ فردوسی, عربی, ترکی
@article{paperid:1080802,
author = {گوهری کاخکی, مهشید and مهدوی, محمدجواد},
title = {سره‌نویسی فارسی در دربار ایلخانان (شهنشاه‌نامۀ احمد تبریزی: یگانه اثر منظوم به فارسی سره)},
journal = {نامه فرهنگستان},
year = {2020},
volume = {17},
number = {2},
month = {August},
issn = {1025-0832},
pages = {109--119},
numpages = {10},
keywords = {منظومۀ حماسی- تاریخی، شهنشاه نامۀ احمد تبریزی، سره‌نویسی، شاهنامۀ فردوسی، عربی، ترکی},
}
%0 Journal Article
%T سره‌نویسی فارسی در دربار ایلخانان (شهنشاه‌نامۀ احمد تبریزی: یگانه اثر منظوم به فارسی سره)
%A گوهری کاخکی, مهشید
%A مهدوی, محمدجواد
%J نامه فرهنگستان
%@ 1025-0832
%D 2020
