از نظر حقوق ایران ممکن است در مواردی قرارداد نکاح از سوی وکیل یا نمایندۀ قانونی شخص منعقد شود. در این شرایط، نماینده باید در چارچوب اختیارات قراردادی و قانونی خویش اقدام نماید. طبیعتاً در فرض دخالت نماینده در انعقاد نکاح دائم یکی از مسائلی که در قرارداد نکاح ذکر می‌‌شود، مهریه است. حال پرسش این است که ضمانت اجرای تخلف نماینده از اختیاراتش در خصوص مهریه چیست؟ این جستار با روشی توصیفی- تحلیلی به بررسی مسئلۀ یادشده از نظر فقهی و حقوقی پرداخته است. نتایج این پژوهش حاکی از این است که میان فقیهان در این زمینه اختلاف وجود دارد و در نظر اغلب فقیهان، تخلف وکیل از حدود اختیار خود در زمینۀ مهر موجب عدم نفوذ اصل قرارداد نکاح می‌‌شود. در مورد ولیّ قهری و سایر اولیای عقد نیز نظر واحدی در فقه امامیه وجود ندارد. قانون‌گذار ایران فقط در مورد تخلف وکیل نسبت به مهریه به عدم نفوذ نکاح در مادۀ 1073 تصریح و در مورد سایر نمایندگان سکوت اختیار کرده است. با بررسی و نقد ادلۀ نظریۀ یادشده، به اعتقاد نگارندگان، تخلف نماینده نسبت به مهر نمی‌تواند عدم نفوذ اصل قرارداد نکاح را به‌دنبال داشته باشد، بلکه با توجه به رکن نبودن مهریه و ادلۀ دیگری از قبیل رابطۀ تعدد مطلوب میان نکاح و مهر، صحت اصل نکاح و عدم نفوذ یا بطلان مهر اقوی است. بنابراین پیشنهاد می‌شود قانون‌گذار با اصلاح مادۀ 1073 قانون مدنی نفوذ قرارداد نکاح را در فرض تخلف نماینده از مهریه پذیرفته، در مورد سایر نمایندگان نیز اظهار نظر روشن نماید.

کلمات کلیدی