عنوان : ( بررسی برخی صفات مورفولوژیک و میزان آلکالوئیدهای وین‌بلاستین، وین‌کریستین و آجمالایسین در اندام-های ارقام مختلف گیاه پروانش کبیر (Catharanthus roseus (L.) G. DON) )
نویسندگان: نسترن همتی , مجید عزیزی ارانی , حسین آروئی , محسن سعیدی , احد یامچی ,
دانلود فایل برای اعضای دانشگاهبر اساس تصمیم نویسنده مقاله دسترسی به متن کامل برای اعضای غیر دانشگاه ممکن نیست
چکیده
سابقه و هدف: پروانش گیاهی است که به دلیل دارا بودن ترکیبات آلکالوئیدی، در صنایع دارویی ارزش بسیار زیادی دارد. از میان 130 نوع آلکالوئید شناخته شده در پروانش، آلکالوئیدهای وین بلاستین و وین کریستین به دلیل خاصیت آنیوپلازی (ضد توموری) از اهمیت ویژه ای برخوردارند. از آن جا که پروانش تنها منبع تولید این ترکیبات است، جایگاه خاصی در میان گیاهان دارویی دارد. با توجه به مقدار پائین آلکالوئیدهای ایندول ترپنوئیدی در گیاه پروانش و اهمیت این ترکیبات در صنایع دارویی، همچنین ارزش بسیار بالای اقتصادی برخی متابولیت های ثانویه آن، در این آزمایش شش رقم مختلف پروانش از نظر صفات مورفولوژی و بیوشیمیایی مورد بررسی قرار گرفتند. مواد و روش ها: این پژوهش بصورت یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار در مزرعه و آزمایشگاه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان انجام شد. تیمار ها شامل 6 رقم (Icy Pink، Lilac، Polka Dot، Apricot، Purple، Red Bright) و دو اندام (برگ و ریشه) بودند. فاکتورهای اندازه گیری شده شامل وزن تر و خشک ریشه و برگ، تعداد شاخه های فرعی، تعداد ریشه های فرعی، طول ریشه، طول ساقه و میزان آلکالوئیدهای وین بلاستین، وین کریستین و آجمالیسین بودند. بررسی میزان آلکالوئیدها با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا صورت پذیرفت. یافته ها: براساس نتایج، بین ارقام از نظرخصوصیات مورفولوژی و فیتوشیمیایی در سطح احتمال یک درصد اختلاف معنی داری وجود داشت. به طوری که بیش ترین میزان قطر ساقه (533/0 سانتی متر)، قطر ریشه (610/0 سانتی متر) و طول ساقه (99/45 سانتی متر) در رقم Purple مشاهده شد. بیش ترین میزان وین بلاستین در برگ رقم Purple (7/1 میلی گرم در صد گرم وزن خشک) و کمترین میزان آن در ریشه رقم Icy Pink (02/0 میلی گرم در صد گرم وزن خشک) مشاهده شد. همچنین بیشترین میزان آجمالیسین و وین کریستین نیز در برگ رقم Apricot (به ترتیب به میزان 89/1 و 61/3 میلی گرم در صد گرم وزن خشک) اندازه گیری شد. در صورتی که در ریشه ارقام Apricot و Red Bright و همچنین در برگ رقم Lilac آلکالوئید آجمالیسین وجود نداشت. نتیجه گیری: ارقام مختلف گیاه پروانش از لحاظ میزان آلکالوئیدهای ایندول ترپنوئیدی دارای تفاوت قابل توجهی هستند. اگرچه ارقام مختلف یک گیاه زیر مجموعه یک گونه محسوب می شوند ولی مشاهده تفاوت های ایجاد شده در ارقام مختلف قابل بحث می باشد. با توجه به این مطلب که ترکیبات ثانویه از ترکیبات اولیه در گیاه ایجاد می گردند، مشاهده می شود که ارقام مختلف یک گیاه، مقادیر متفاوتی از یک آلکالوئید را در شرایط یکسان تولید نموده اند. این مسئله علاوه بر قابلیت تعمیم به مواد موثر دیگر، به خصوص با توجه به ارزش اقتصادی برخی آلکالوئیدهای این گیاه می تواند اهمیت بسیار بالایی داشته باشد. با توصیه کشت رقم برتر در زمینه تولید آلکالوئیدهای ایندول ترپنوئیدی، می توان کمک زیادی به افزایش راندمان تولید آن ها نمود.
کلمات کلیدی
, کروماتوگرافی مایع, پروانش, فیتوشیمی, ایندول ترپنوئید آلکالوئید
@article{paperid:1082808,
author = {همتی, نسترن and عزیزی ارانی, مجید and آروئی, حسین and محسن سعیدی and احد یامچی},
title = {بررسی برخی صفات مورفولوژیک و میزان آلکالوئیدهای وین‌بلاستین، وین‌کریستین و آجمالایسین در اندام-های ارقام مختلف گیاه پروانش کبیر (Catharanthus roseus (L.) G. DON)},
journal = {پژوهش های تولید گیاهی},
year = {2021},
volume = {28},
number = {2},
month = {August},
issn = {2322-2050},
pages = {53--66},
numpages = {13},
keywords = {کروماتوگرافی مایع، پروانش، فیتوشیمی، ایندول ترپنوئید آلکالوئید},
}
%0 Journal Article
%T بررسی برخی صفات مورفولوژیک و میزان آلکالوئیدهای وین‌بلاستین، وین‌کریستین و آجمالایسین در اندام-های ارقام مختلف گیاه پروانش کبیر (Catharanthus roseus (L.) G. DON)
%A همتی, نسترن
%A عزیزی ارانی, مجید
%A آروئی, حسین
%A محسن سعیدی
%A احد یامچی
%J پژوهش های تولید گیاهی
%@ 2322-2050
%D 2021
