وقف، ســـنت دیرپا و زنده اســـلامی، از دیروز تا امروز با انگیزه‌های مختلف در ســـرزمین‌های اسـلامی و بویژه ایران رواج داشـته اسـت. سـابقۀ وقف در ایران دورۀ اسـلامی به سـده‌های نخسـتین هجری بازمی‌گردد و غالبا به وقف مســتغلات برای دو نهاد دینی و آموزشــی مسجد و مدرســه اختصـاص داشـته اسـت. در نیمۀ دوم سـدۀ 12ق حاج محمد رفیع پسـر علینقی دیهشـکی بنای مدرسـه‌ای را در شـهر طبس پی ریخت و آن را وقف آمور علوم دینی سـاخت. هدف مقالۀ پیشرو، بازخوانی وقفنامه و بررسـی محتوا و دسـتیابی به اطلاعات متنوع مندرج در آن اسـت و برای نیل به این مقصـود از روش توصـیفی - تحلیلی بهره می‌برد. بررسـی وقفنامه، باور راسـخ بانی مدرسـه به آموزه‌های شـیعی را نشـان داده و اطلاعاتی دسـت اول و سـودمند از طبس در زمان وقف، چگونگی ادارۀ مدرسـه، متولی و شـرایط اسـتفاده از وقف را در اختیار خواننده قرار می‌دهد. برپایه آنچه در وقفنامه آمده، تولیت این مدرسـه به عهدۀ بانی و پس از وی، پسـر ارشـد و آنگاه اولاد ذکور از نسـل وی گذاشــته شــده اســت. اگر اولاد ذکور نیز از میان بروند، متولی وقف امام جمعۀ طبس خواهد بود. از جمله اطلاعات سـودمند تاریخی متن وقفنامه در روزگار شکل‌گیری وقف،می‌توان بـه نـام برخی از بزرگـان طبس به‌ویژه خواجـه محمـدعلی دیهشـکی برادر واقف و ملامحمدمهدی پسر حاجی محمدصالح امام جمعۀ طبس و نیز حضور جماعت چیتگر اصفهانی در بازار و همچنین اطلاعات مربوط به مدار آب در این شهر اشاره کرد.

کلمات کلیدی