با توجه به موقعیت کشور ایران که در منطقه خشک و نیمه ‌خشک قرار گرفته است و همچنین خسارات سیلاب ها در سال های اخیر، مطالعات مدیریت سیلاب از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. اثرات تخریبی و مداخلات گسترده انسان در حریم و بستر رودخانه های کشور به صورت های مختلف رخ داده است. لذا شبیه سازی رفتار هیدرولیکی رودخانه ها، جهت پیش بینی خسارت های ناشی از سیلاب، کنترل و مهار سیلاب، ساماندهی رودخانه ها و سایر مطالعات ضرورت دارد. در این تحقیق به مدل سازی بازه ای به طول 7 کیلومتر از رودخانه فاروب رومان نیشابور پرداخته شده است. مدل سازی برای دوره بازگشت های 2 تا 100 سال در دو حالت وجود ساخت و ساز و عدم وجود ساخت و ساز در مسیر رودخانه با استفاده از نرم-افزارهای Arc GIS و HEC-RAS انجام گرفت و تاثیر سازه ها بر میزان تغییر عمق و پهنای سیلاب بررسی شد. همچنین حساسیت پارامترهای هیدرولیکی مختلف بر دبی سیلاب نیز مورد بررسی قرار گرفت. جهت بررسی تغییرات حریم و بستر رودخانه، عکس های هوایی سال های 1347 و 1398 مورد استفاده قرار گرفته و با یکدیگر مقایسه شدند. نتایج نشان دهنده تاثیر منفی سازه ها بر افزایش عمق و پهنه سیلاب در اثر دخالت های انسانی انجام شده در مسیر رودخانه بود که این مداخلات باعث افزایش 16 درصدی پهنه سیلاب و افزایش 30 درصدی عمق سیلاب شده است. با بررسی مساحت پهنه های سیلاب مشخص گردید که بیشترین میزان مساحت زمین های زیر آب رفته اطراف 85000 مترمربع می باشد. نتایج تعیین بستر رودخانه نشان داد بستر رودخانه از سال 1347 تا کنون جابجایی محسوسی داشته است به طوری که مساحت بستر رودخانه از 550 هکتار به 330 هکتار کاهش یافته است که به معنای کاهش 40 درصدی بستر رودخانه تا کنون است. تحلیل حساسیت نشان داد بیشترین میزان خطای مدل و تراز آب مشاهده ای 6 درصد بوده است که می توان به دقت مطلوب مدل پی برد.

کلمات کلیدی