این پژوهش در سال زراعی 95-1394 به صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. سطوح آبیاری در 3 سطح شامل: 100 درصد نیاز آبی، 75 درصد نیاز آبی، و 50 درصد نیاز آبی به‌عنوان عوامل کرت اصلی و کود بیولوژیک نیتروکسین، کود بیولوژیک بیوفسفر، کود شیمیایی نیتروژنه (اوره) و شاهد به‌عنوان عوامل کرت فرعی منظور شدند. نتایج آزمایش نشان داد که کودهای بیولوژیک مورد بررسی به ویژه نیتروکسین در مقایسه با شاهد و حتی کود اوره، حداکثر مقادیر شاخص های رشدی شامل ماده‌خشک تجمعی، شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول، سرعت رشد نسبی و سرعت جذب خالص‌ لوبیا را به طور معنی‌داری افزایش دادند. بیشترین و کمترین شاخص سطح‌برگ در اثر عامل کود ‌بیولوژیک نیتروکسین و شاهد به ترتیب برابر 0/2 و 7/1 به‏دست آمد (P≤0.01). بیشترین و کمترین مقادیر سرعت رشد محصول در 77 روز پس از کاشت به ترتیب در اثر عامل کود نیتروکسین و شاهد برابر با 04/11 و 81/8 گرم در مترمربع در روز به‏دست آمد (P≤0.05). بیشترین مقادیر شاخص های رشدی لوبیا نیز با تأمین 100% نیاز آبی حاصل شد. کودهای نیتروکسین و بیوفسفر افزایش معنی داری (P≤0.05) بر عملکرد دانه لوبیا داشتند و این صفت را به ترتیب 3/92 و 1/54 درصد نسبت به تیمار شاهد افزایش دادند. اثرات اصلی و متقابل کود و آبیاری نیز بر طول مخصوص ریشه معنی‌دار (P≤0.05) بود، به‏طوری‌که بیشترین طول مخصوص (15/30 متر در 25 سانتیمترمکعب خاک) در نتیجه‌ی کود نیتروکسین و 100% نیاز آبی به‏دست آمد. به طور کلی، استفاده از کودهای بیولوژیک جایگزین مناسب تر کود شیمیایی نیتروژنه در تولید محصول سالم لوبیا می باشد.

کلمات کلیدی