تنوّع زیستی درزمرة مهم­ترین شاخص­های تنوّع و پویایی اکوسیستم است. پرندگان به­عنوان شاخصی کل­نگر نشان­دهندة تنوّع زیستی اکوسیستم، مطلوبیت زیست­گاه و سایر شرایط زیستی لازم برای هر گونه هستند؛ از این رو مطالعه روی پرندگان به­ویژه پرندگان مهاجر، به­مثابة یک شاخص کل­نگر اهمّیت خاصّی دارد. با توجّه به لزوم انجام مطالعات در این زمینه، نوشتار پیش رو با هدف بررسی مطلوبیت زیست­گاه و شناسایی مهم­ترین متغیّرهای محیطی مؤثّر بر پراکنش گونة غاز خاکستری به­عنوان یک گونة مهاجر و شاخص در ایران صورت گرفت. با بهره‌گیری از 23 متغیّر محیطی و با استفاده از 9 مدل موجود در بستة نرم­افزاری بایومد تحت نرم‌افزار R پراکنش گونه در سه تیپ زیست­گاهی زمستان­گذران، تابستان­گذران و جوجه­آور و همچنین مکان­های توقّف ­شبیه­سازی شد. نتایج نشان داد که مدل­های مورد استفاده در مدل­سازی پراکنش گونه از صحّت بالایی در بررسی پراکنش گونه برخوردار هستند. به­طور کلّی، متغیّرهای دما و بارش بیشترین اهمّیت و متغیّرهایی همچون پوشش گیاهی و فاصله تا جاده­ها کمترین اهمّیت را در پراکنش گونة غاز خاکستری در سطح ایران دارند. براساس نتایج به­دست­آمده، 91/15% از سطح ایران به­عنوان زیست­گاه­های مطلوب گونه شناسایی شد که به میزان 95/15% با مناطق حفاظت‌شده هم­پوشی دارد؛ بنابراین، روش استفاده­شده در پژوهش حاضر به­درستی زیست­گاه­های مطلوب گونه­ را شناسایی کرده و می­تواند به­عنوان روش مناسبی برای مدل­سازی مطلوبیت زیست­گاه گونه­های مشابه استفاده شود که این امر از دیدگاه حفاظت و ارائة برنامه­های جامع و کاربردی مدیریت حیات­وحش امری بسیار ضروری است

Keywords