تغییرات آب و هوایی کره زمین به عنوان نتیجه روز افزون کشورها برای دستیابی به رشد اقتصادی بالاتر در دهه های اخیر اثرات زیـادی را بـدنبال داشـته کـه نمی توان تأثیرآن بر بخش کشاورزی را نادیده گرفت. بخش کشاورزی به لحاظ نقشی که در تأمین مواد غذایی مردم دارد، یکی از اصلی ترین بخش های متاثر از تغییر اقلیم است که بـا تأثیرپـذیری از شـرایط اقلیمـی هـر منطقـه می تواند بر اقتصاد آن منطقه تأثیر بگذارد. در این میان برخی از مناطق در معرض تغییرات آب و هوایی شدیدتری قرار دارند از جمله منطقه خاور میانه و کشور ایران که از این مسئله مستثنی نیستند. لذا در این تحقیق به بررسی تأثیر تغییرات آب و هوایی بر ارزش افزوده بخش کشاورزی کشورهای منطقه منا پرداخته می شود. بدین منظور از داده های دما و بارش و ارزش افزوده بخش کشاورزی 11 کشور منطقه منا برای دوره زمانی 2001-2016 و از مدل هم جمعی با رهیافت حداقل مربعات معمولی اصلاح شده (FMOLS) و حداقل مربعات معمولی پویا (DOLS) استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است که یک رابطه بلند مدت هم جمعی میان تغییر اقلیم و ارزش افزوده بخش کشاورزی وجود دارد. در طول دوره مورد بررسی متغیر دما اثر منفی و معنادار و متغیر بارش اثر مثبت و معنادار داشته است، به نحوی که با هر یک درصد افزایش دما و بارش در بلندمدت ارزش افزوده بخش کشاورزی در مدل (FMOLS) به ترتیب به میزان 28/0-، 03/0 درصد و در مدل (DOLS) به میزان 09/0-، 02/0 درصد تغییر می یابد.

کلمات کلیدی