با توجه به کمبود ایستگاه های اندازه گیری پارامترهای هیدرولوژیکی و هواشناسی در کشور، استفاده از مدل های داده مبناء در برآورد دبی حداکثر سیلاب ضروری است. در این تحقیق از مدل های برنامه ریزی بیان ژن و ماشین بردار پشتیبان برای پیش‌بینی دبی اوج در حوضه ماهنشان-انگوران استفاده‌ شد و کارایی این دو مدل مورد ارزیابی قرارگرفته است. بدین منظور از داده‌های مشاهداتی 36 سال (1390-1354) دبی حداکثر روزانه، بارش متناظر آن روز و دمای میانگین ماهانه در سه ایستگاه مهرآباد، ینگی کند و قره گونی استفاده شد. دبی های اوج مشاهداتی و پیش‌بینی‌شده در هر دو مدل بر اساس معیارهای ارزیابی جذر میانگین مربعات خطا (RMSE)، ضریب تبیین (R^2) و معیار نش- ساتکلیف (NSE) مقایسه شد. میانگین مقادیر RMSE در مرحله ی صحت سنجی برای مدل GEP به ترتیب در ایستگاه های ینگی کند، قره گونی و مهرآباد برابر با 0.049، 0.080 و 0.050 و در مرحله ی آموزش برابر با 0.042، 0.060 و 0.047 محاسبه شد، میانگین مقادیر R^2در مرحله ی صحت سنجی در این ایستگاه ها به ترتیب برابر با 0.88، 0.86 و 0.87 و برای مرحله ی آموزش برابر 0.89، 0.89 و 0.92 برآورد شد. مقادیر NSE در مرحله ی صحت سنجی برای هر سه ایستگاه برابر با 0.75 و برای مرحله ی آموزش برابر با 0.77، 0.76 و 0.80 به دست آمد. همچنین مقادیر RMSE در مدل SVM برای مرحله ی صحت-سنجی به ترتیب در این ایستگاه ها برابر با 0.042، 0.040، 054/0 و در مرحله ی آموزش برابر با 053/0، 064/0 و 044/0 محاسبه شد. مقادیرR^2 در مرحله ی صحت سنجی برابر با 0.66، 0.85، 0.73 و برای مرحله ی آموزش برابر 0.86، 0.88 و 0.91 و مقادیر NSE برای صحت سنجی برابر با 0.56، 0.75، 0.61 و برای مرحله آموزش برابر 0.71، 0.77 و 0.80 حاصل شد. با بررسی معیارهای ارزیابی، مدل GEP عملکرد نسبتاً بهتری داشته است و این مدل برای پیش بینی سیل منطقه ماهنشان-انگوران مناسب تر است.

کلمات کلیدی