بیش از 35 ماده در قانون مجازات اسلامی، مربوط به موضوع قسامه است. یکی از مسائل اختلافی در باب قسامه، کسانی هستند که باید سوگند یاد کنند؛ در وهله‏ی نخست، سوگند ویژه‏ی اولیای مقتول است و در شرایطی، به شخص مظنون به قتل، رد می‏شود. پرسش آن است که مراد از سوگندخورندگان چه کسانی هستند و ارتباط آنان با مقتول (یا قاتل) چه نوع ارتباطی است؟ این مسئله علی‏رغم اهمیت آن، در کلمات فقیهان کمتر مطرح شده است در حالی که به لحاظ کاربردی، اجرای قسامه به آن وابسته است. پنج احتمال و چهار قول در این باره وجود دارد: وارثان بالفعل، طبقات ارث (اعم از وارث بالفعل و بالقوه)، مطلق خویشاوندان، قوم و عشیره و مطلق رجال. قول مشهور میان فقیهان قوم و عشیره مقتول است. ما در این نوشتار قول خویشاوندان و بستگان را تقویت کرده‏ایم که مصوب قانون مجازات نیز هست. ادله‏ی ما بر این قول: قرآن، ظاهر روایات، کلمات فقیهان و حکمت و فلسفه‏ی تشریع قسامه است.

کلمات کلیدی