پرسش اصلی مقاله این است که آیا می‌توان در خصوص واقعه عاشورا، بر اساس تحلیل گزارش­های تاریخی، به آماری درست یا نزدیک به آن درباره شمار نفرات و کشتگان دو لشکر و اسیران دست یافت؟ جز این، به آرایش جنگی سپاهیان نیز پرداخته­­ شده است. در این مقاله از شیوه تحلیل و تبیین گزارش­­­های تاریخی استفاده شده تا جزئیات روشن ­تر شود و از مبالغات رایج فاصله بگیریم.حاصل این کار، برگزیدن آمارهایی معقول و پذیرفتنی ­­­تر است. به عنوان نمونه می­ توان به آمار سپاهیان کوفه اشاره کرد که تاکنون اینچنین محاسبه نشده است. باید افزود بیشتر مطالبی که در آثار دیگران (پیشینه پژوهش) آمده است، غیرمستقل و بخشی از یک اثر مفصل­تر - از یک تا چندین جلد - هستند که دسترسی به آنها چندان هم آسان نیست، اما در این نوشتار، داده­ ها و نظرات در قالب یک مقاله با عنوان و حجمی محدود به خوانندگان عرضه شده است.

کلمات کلیدی