گندم یکی از محصولات زراعی مهم در سراسر جهان است. امروزه کشاورزی سنتی وابسته به کنترل شیمیایی می باشد که می تواند اکوسیستم ها را نابود نماید. هدف از این تحقیق، شناسایی باکتری های اندوفیت عامل مهار زیستی و افزایش دهنده رشد گندم بود. در این پژوهش 464 باکتری از بذر ها، اندام های هوایی و ریشه های 14 رقم ایرانی گندم (ارگ، بهار، بهاران، بهرنگ، چمران، چمران2، دنا، فلات، حیدری، پارسی، پیشگام، سایون، سیروان و سیوند) جداسازی شدند و علیه دو بیمارگر مهم Fusarium graminearum و Xanthomonas translucens مورد ارزیابی قرار گرفتند. حداکثر شاخص بازدارندگی از رشد قارچ در کشت متقابل، 66/86 درصد مربوط به جدایه CB2 و حداکثر هاله جلوگیری از رشد باکتری، 33/49 میلی متر در جدایه هایPaR28 و PiR5 مشاهده شد. دوازده جدایه آنتاگونیست قوی که جوانه زنی بذر و رشد گیاهچه را نیز در آزمایشگاه بالا بردند، برای بررسی بیشتر خصوصیاتشان انتخاب شدند. همگی قادر به تولید پروتئاز، پکتیناز، سلولاز، آمیلاز، IAA، آمونیاک، سیدروفور و قابل حل نمودن فسفات بودند. شاخص های رشدی گیاه از جمله طول، وزن تر و خشک اندام های هوایی و ریشه ها، در گیاهچه های گندم تیمار شده با اندوفیت ها، افزایش یافتند. پنج جدایه نماینده با توالی یابی ژن 16S rRNA به عنوانsp. Bacillus (MT258405) و sp. Paenibacillus (MT258403، MT258407، MT258404 و MT258406) شناسایی شدند. شباهت جدایه Bacillus با گونه های B. subtilis، B. amyloliquefaciens و B. velezensis و شباهت جدایه های Paenibacillus با P. jamilae، P. polymyxa و P. peoriae بیش از 99 درصد بود. نتایج بیانگر وجود دو جنس غالب باکتری اندوفیت همراه گندم بود که توانایی مهارزیستی و تحریک رشد گیاه را داشتند.

کلمات کلیدی