یکی از مهمترین بیماری‌های گوجه فرنگی، بیماری لکه موجی است که توسط گونه‌های مختلف Alternaria ایجاد می‌‌شود. با توجه به اثرات مخرب سموم شیمیایی این مطالعه با هدف ارزیابی اثرات مهارکنندگی اسانس گیاهان مرزه، سیر، آویشن شیرازی، رازیانه و رزماری روی عامل بیماری لکه موجی در شرایط آزمایشگاه و گلخانه و امکان جایگزینی سموم شیمیایی با آن­ها، انجام شد. اسانس‌های گیاهی پس از استخراج با غلظت‌های مختلف به روش اختلاط با محیط کشت مورد ارزیابی قرار گرفته و قدرت بازدارندگی آن‌ها با اندازه‌گیری قطر رشدی پرگنه قارچ و همچنین میزان حداقل غلظت بازدارندگی و حداقل غلظت قارچ‌کشی مربوط به هر اسانس، تعیین گردید. همچنین تأثیر این اسانس‌ها روی کاهش علائم بیماری لکه موجی به روش محلول پاشی روی گیاهچه‌ها مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که کمترین میزان قطر رشد Alternaria alternata، مربوط به غلظت 250 میکرولیتر بر لیتر اسانس مرزه با 100 درصد بازدارندگی و بیشترین میانگین قطر رشد مربوط به اسانس رزماری در غلظت 50 میکرولیتر بر لیتر با 35/6 درصد بازدارندگی بود. اسانس سیر بیشترین خاصیت قارچ‌کشی را با حداقل غلظت قارچ کشی معادل 700 میکرولیتر بر لیتر به خود اختصاص داد حال آن که کمترین خاصیت قارچ‌کشی متعلق به اسانس رازیانه بود. همه اسانس‌ها قابلیت تخریب میسلیوم A. alternata را داشتند. قارچ فوق در دو تیمار مرزه و رزماری به ترتیب کمترین و بیشترین میزان اسپوردهی را از خود نشان داد. در شرایط گلخانه‌ای همگی اسانس‌ها باعث کاهش علائم بیماری لکه موجی شدند. بعد از قارچکش مانکوزب+ متالاکسیل، اسانس مرزه بیشترین تأثیر و اسانس رزماری کمترین میزان تأثیر را روی ظهور علائم بیماری داشتند.

کلمات کلیدی