در این پژوهش فاکتورهای موثر بر انتشار دی اکسید کربن و نسبت معدنی شدن در 12 مخروط افکنه در دامنه‌های جنوبی آلاداغ با سنین نسبی جدید و معاصر، متوسط و قدیمی اندازه‌گیری شد. گسترش فرسایش گالی در مخروط افکنه‌های قدیمی‌تر منجر به انتقال حجم وسیعی از لایه‌های سطحی غنی از کربن آلی و لایه‌های عمقی خاک شده است. این رخداد با تقویت شکستن خاکدانه‌ها و ترکیبات معدنی-آلی، افزایش حساسیت کربن آلی خاک نسبت به معدنی شدن میکروبی را به دنبال داشته است. در حالیکه مخروط‌های جوان‌ در مقایسه با مخروط‌های فعال و قدیمی‌تر محیط نسبتا پایدارتری را به معرض نمایش گذاشته‌اند. شکل‌گیری این مخروط‌ها در قاعده مخروط‌های قدیمی منجر به افزایش تجمع رسوبات ریزدانه، کاتیون‌های قابل تبادل و کربن آلی حمل شده از سطوح مخروط‌های قدیمی شده است. از سوی دیگر، ظرفیت جابجایی کمتر فرایندهای فرسایشی در این محیط‌ها با توجه به موقعیت قرارگیری‌شان محیطی پایدار برای ترکیب ذرات ناپایدار کربن آلی با رسوبات ریزدانه و کاتیون‌های قابل تبادل فراهم می‌آورد. این مکانیزم منجر به افزایش پایداری خاکدانه‌ها در این محیط‌ها شده که به نوبه بود حساسیت پذیری کربن آلی نسبت به تنفس میکروبی را کاهش می‌دهد. بنابراین علیرغم اینکه مولفه‌های ناپایدار کربن آلی و متعاقبا تنفس میکروبی در این محیط‌ها نسبت به سایر مخروط‌ها بسیار زیاد بوده است، نرخ معدنی شدن به دلیل حفاظت کربن آلی خاک بسیار پائین‌تر از سایر لندفرم‌ها بوده است. تفاوت‌های ژئومورفولوژیک مخروط افکنه‌هایی با سنین مختلف منجر می‌شود این لندفرم‌ها شرایط ناپایداری را در نرخ تبادل کربن از پدوسفر به اتمسفر به نمایش بگذارند.

کلمات کلیدی