شهرها به عنوان پدید‌های جغرافیایی در طی تحولات صورت گرفته در دهه‌های اخیر از طریق جهانی شدن و ورود به عصر اطلاعات به یکی از عناصر برجسته زندگی بشری تبدیل شده‌اند. به نحوی که توسعه شهرنشینی را می‌توان یکی از پیچیده‌ترین تحولات اجتماعی نیم قرن اخیر دانست. این توسعه و تحول با خود یکسری مسائل و مشکلات نظیر حاشیه‌نشینی، ایجاد کلان‌شهرها و غیره به همراه آورده است. یکی از مهمترین این مسائل توسعه نابرابری­ها در فضای شهرها و شکل‌گیری و توسعه مرزهای طبقاتی به ویژه در کلان‌شهرهای جهان سوم نظیر تهران است که به صورت‌های مختلف ساماندهی فضای شهر را تحت تأثیر خود قرار داده و با مشکل مواجه ساخته است. بر این مبنا، مقاله حاضر با روش توصیفی و تحلیلی تلاش دارد تا تأثیر وجود و توسعه مرزهای طبقاتی را بر ساماندهی فضای شهر تهران مورد بررسی قرار دهد. بر این بنیاد بررسی‌های صورت گرفته نشان‌دهنده آن است که در فضای شهر تهران می‌توان مرزهای طبقاتی متعددی مانند سطح درآمد، دسترسی به امکانات، دسترسی به فضای سبز و غیره را به سادگی مشاهده کرد. وجود این مرزهای طبقاتی در فضای شهر همانند شکافی فضای شهر را به چندپارگی تقسیم کرده است. نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان‌دهنده آن است که وجود مرزهای طبقاتی و توسعه آن در شهر تهران به صورت‌های مختلف فضاهای متفاوتی را به وجود آورده است که خود به صورت مانعی در برابر ساماندهی شهر تهران عمل می‌کند.

کلمات کلیدی