با وجود افزایش چشمگیر زنان در آموزش عالی، شکاف درخور توجهی در فعالیت‏های اجتماعی‌ـ اقتصادی زنان به‌عنوان مظاهر موفقیت در زندگی امروزین همچنان وجود دارد. هدف از مطالعة حاضر، فهم موانع و تسهیل‏کننده‏ های موفقیت زنان است. در قالب مطالعه‌ای کیفی با رویکرد داده ‏بنیاد با زنان 30 تا 40 سالة ساکن در شهر مشهد مصاحبه‏ های نیمه‌ساختاریافته انجام شد. بر پایة نمونه‏ گیری نظری و هدفمند، مصاحبه‏ ها تا دست‌یابی به اشباع نظری ادامه یافت و درنهایت با 25 نفر مصاحبه شد. داده‏ ها پس از انتقال به نرم‏ افزار تحلیل کیفی مکس‏ کیودی‏ ای با شیوة کدگذاری داده ‏بنیاد برساخت‌گرا تحلیل شد. یافته‏ ها در قالب هشت مقوله بازنمایی شد که عبارت‌اند از: «جامعه‏ پذیری تک ‏بعدی و محدود‏سازی بیرونی»، «محدودیت چشم‏ انداز شغلی»، «نبود حمایت مالی و خانوادگی»، «کمبود آموزش‏های مهارت‏ محور»، «فشار نقش خانه‏ داری»، «تمرکز بر توانمندی‌های شخصی»، «دسترسی به تحصیلات دانشگاهی» و «فرصت فضای مجازی». مقولة مرکزی با عنوان «محدودیت و دوگانگی‏ نقش» نام گرفت. یافته ‏ها حاکی از این‏ است که نظام‏های درهم ‏تنیدة اجتماعی‌ـ فرهنگی که هویت افراد را شکل می‏دهد زنان را درگیر چرخه‏ ای از یادگیری در رابطه با تأثیرات نظام‏ مند کرده است؛ به‌طوری‌که مشارکت‏کنندگان ساختارهای معناسازی مورد نیاز برای پالایش تأثیرات تبعیض‏آمیز را توسعه می‏ دهند. می‏توان گفت که نظام اجتماعی توانسته فرصت‏های جدیدی برای زنان فراهم کند، اما وزن مؤلفه ‏های اجتماعی جنسیتی همچنان بالاست و این فرصت‏ها تحقق پیدا نکرده ‏اند.

کلمات کلیدی