چکیده اهداف: این پژوهش به منظور بررسی تأثیر باکتری زیستی تیوباسیلوس و گوگرد روی تنش کم آبی در رقم خربزه خاتونی انجام شد. مواد و روش‌ها: این آزمایش به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. رژیم‌ آبیاری به عنوان کرت اصلی در سطوح 100، 75 و 50 درصد نیاز آبی خربزه و تیمارهای کودی به عنوان کرت فرعی شامل سه سطح تیوباسیلوس (شاهد: صفر گوگرد و صفر تیوباسیلوس، 250 کیلوگرم گوگرد+ در هکتار همراه با 5 و 10 کیلوگرم مایه تلقیح باکتری با جمعیت 107 باکتری در گرم مایه تلقیح) بودند. یافته ها: نتایج این پژوهش نشان داد صفات زراعی مورد مطالعه به شدت تحت تأثیر اعمال تنش قرار گرفتند به طوری که تنش کم آبی اثر معنی‌داری روی تمام صفات مورد بررسی داشت. از طرفی کاربرد گوگرد + تیوباسیلوس اثرات منفی تنش آبی را کاهش داد و با افزایش معنی‌دار صفات میزان کلروفیل کل، کاروتنوئید، تعداد میوه در بوته و وزن میوه نقش مهمی را در افزایش عملکرد در سطوح مختلف کم آبی داشت. به طوری که کاربرد سطح 3 گوگرد نسبت به عدم مصرف آن، باعث افزایش 2/12، 5/24 و 8/14 درصدی میزان عملکرد، به ترتیب در سطوح 50، 75 و 100 نیاز آبی خربزه شد. اثر برهمکنش تنش خشکی و کاربرد گوگرد بر تمام صفات مورد بررسی به جز میزان هدایت روزنه‌ای در سطح یک درصد معنی‌دار بود. بیشترین تعداد میوه در بوته (1/3)، میزان پرولین (33/28 میلی گرم بر کیلوگرم وزن تر برگ )، متوسط وزن میوه (14/3 کیلوگرم)، میزان کلروفیل و کاروتنوئید (به ترتیب 82/0 و 39/0 میلی گرم بر کیلوگرم وزن تر برگ)و عملکرد کل (34 تن در هکتار) در تیمار 100 درصد نیاز آبی خربزه + 500 کیلوگرم گوگرد در هکتار با 10 کیلوگرم بیوآزوسپیر2 به دست آمد. بیشترین میزان پرولین (69/1 میلی گرم بر گرم وزن تر برگ) در تیمار 75 درصد نیاز آبی خربزه + 500 کیلوگرم گوگرد در هکتار با 10 کیلوگرم بیوآزوسپیر2 به دست آمد. نتیجه گیری: به طور کلی کاربرد گوگرد+ تیوباسیلوس می تواند باعث بهبود صفات رشدی و افزایش عملکرد خربزه، در سطوح مختلف آبیاری شود و بیشترین میزان تأثیر کاربرد گوگرد + تیوباسیلوس در تیمار کم آبی 75 درصد نیاز آبی به میزان 500 کیلوگرم گوگرد در هکتار با 10 کیلوگرم بیوآزوسپیر2 مشاهده شد و با افزایش تنش کم آبی (50 درصد نیاز آبی) تأثیر گوگرد و تیوباسیلوس در بهبود صفات رشد و عملکرد خربزه کاهش یافت.

کلمات کلیدی