مدیریت آب‌زیرزمینی نیازمند پایش دقیق کمی و کیفی آب‌زیرزمینی با توزیع مناسب مکانی و زمانی است. حداقل نمودن تعداد چاه‌های پایش با حداکثر توزیع مکانی برای اقتصادی کردن پایش سامانه‌های آب‌زیرزمینی، مورد نیازمدیران می‌باشد. بنابراین ساختار شبکه‌های پایش آب‌زیرزمینی و تعداد چاه‌های مورد نیاز به یک مسئله بهینه‌سازی مهندسی تبدیل می‌شود. هدف از این پژوهش یافتن شبکه‌های نماینده پایش بهینه با کمترین تعداد چاه که پوشش کافی برای شناخت کیفیت آب‌زیرزمینی در یک منطقه ایجاد کند، می‌باشد. با استفاده از این روش چاه‌های مازاد در شبکه شناسایی می‌شود. برای انجام این پژوهش از الگوریتم فرا ابتکاری جستجوی ممنوع استفاده شده است. تابع هدف در این پژوهش از دو هدف متقابل به هم تشکیل شده است. هدف اول حداکثرسازی تطابق بین توزیع شاخص کیفیت آب درونیابی شده در دو حالت با در نظر گرفتن تمام چاه‌های موجود و چاه‌های انتخاب شده از شبکه موجود می‌باشد. معیار ارزیابی این تطابق شاخص اماری نش-ساتکلیف می‌باشد. در این پژوهش کیفیت آب‌زیرزمینی با استفاده از یک شاخص کیفی آب که شامل 9 پارامتر کیفی است بیان شده است. هدف دوم حداقل کردن تعداد چاه‌های پایش انتخاب شده برای اقتصادی کردن هزینه پایش در نظر گرفته شده است. دو هدف با استفاده از ضریب وزنی که اهمیت اهداف نسبت به هم را مشخص می‌کند در یک تابع جمع‌آوری شده است. مدل ذکر شده برای تعداد چاه‌های فعال مختلف به کار گرفته شد. همچنین با استفاده از الگوریتم جستجوی ممنوع بهترین ترکیب چاه‌های فعال مختلف که حداکثر تابع هدف را محقق می‌کند شناسایی شد. شبکه‌های بهینه پیشنهادی به مدیران و تصمیم‌گیران این پیشنهاد را می‌دهد که با توجه به اهداف مورد نظر، شبکه بهینه برای پایش کیفیت آب‌زیرزمینی را انتخاب نمایند. در نهایت مدل بهینه‌سازی توانست شبکه‌های نماینده پایش را بین 34 تا 75 درصد بهینه کند.

کلمات کلیدی