ییکی از ابزارهایی که در نقد و تحلیل جنبه های محتوایی و ساختاری آثار ادبی کاربرد مهم و کمابیش جدیدی دارد، بحث موتیف یا انگاره یا دانش بن مایه است. شناخت این ابزار که از اصطلاحات رایج در هنر و ادبیات فارسی است، به علت خصلت برانگیزندگی و تکرارشوندگی آن از مقوله های مهم ادبی به شمار می رود. در پژوهش حاضر سعی شده است، ازمنظر کاربرد موتیف و تبیین جایگاه و کارکردهای آن، آثار صادق چوبک از داستان نویسان دهه 1320 بررسی شود؛ زیرا در مجموعه آثار او به عناصری همچون زنجیر، ترس، دشمن ستیزی، خست، سرما و یخبندان، توسری خوردن، فقر و... بر می خوریم که در حلقه موتیف قرار می گیرند و تکرار می شوند و نویسنده در ورای آن تکرار، مقاصد ذهنی خویش را به مخاطب القامی کند و می خواهد با آوردن آن بن مایه، به حل مشکلات جامعه بپردازد؛ همچنین پس از بیان مقدمه ای درباره نویسنده و انواع موتیف، بر آنیم تا فرایند این عناصر معنادار را که نشان دهنده احساس و دغدغه و جهان بینی نویسند گان است، در دو بعد انسان و جهان نشان دهیم.

کلمات کلیدی