شناسایی موقعیت‌های نیازمند پشتیبانی نظام اطلاعاتی از بکارگیری تاکتیک‌های جستجوی کاربران و پیشنهاد ویژگی‌هایی در نظام اطلاعاتی به منظور بهبود جستجو از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. هدف پژوهش حاضر شناسایی موقعیت‌های نیازمند پشتیبانی نظام اطلاعاتی از به‌کارگیری تاکتیک‌های جستجوی کاربران و ارائه مدل مفهومی پژوهش در قالب چرخه جستجوی کاربران است. روش پژوهش حاضر دارای رویکرد ترکیبی است که بر اساس داده‌های کمی و کیفی گردآوری شده است. داده‌های کمی از طریق داده‌های برگرفته شده از پرسشنامه، و اطلاعات اخذ شده از پروتکل بلنداندیشی برگرفته از نرم‌افزار مورائه، داده‌های کیفی را تشکیل می‌دهند. با توجه به معیارهای ورود به پژوهش، نمونه پژوهش ۳۵ نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی (دانشجویان دکتری و دانشجویان ترم آخر کارشناسی‌ارشد) از دو حوزه علوم انسانی و فنی و مهندسی شهر تهران انتخاب شدند. ابزار پرسشنامه با ۱۷ گویه برای سنجش قضاوت کاربران در خصوص میزان اهمیت مولفه‌های موثر در پشتیبانی نظام اطلاعاتی از به‌کارگیری تاکتیک‌های جست‌وجو به کار رفت. همچنین ۴ وظیفه و سناریوی جستجو بر اساس طرح طبقه‌بندی شناختی آندرسون و کراسوول تدوین و به منظور انجام جستجو در اختیار جست‌وجوگران قرار گرفت. اطلاعات برگرفته از نرم‌افزار مورائه که شامل جست‌وجو در اختیار جست‌وجوگران قرار گرفت. اطلاعات برگرفته از نرم‌افزار مورائه که شامل داده‌های حاصل از پروتکل بلنداندیشی به دو شیوه همزمان و گذشته‌نگر بود، برای شناسایی مقوله‌ها و زیرمقوله‌ها و مفاهیم استفاده شد. نتایج نشان داد بیشترین موقعیت نیازمند پشتیبانی از دیدگاه جست‌وجوگران در مرحله به‌کارگیری تاکتیک ایجاد و اصلاح پرسش اولیه، پشتیبانی از تاکتیک ارزیابی نتایج و ارزیابی موردهای اطلاعاتی قرار دارد. تحلیل محتوای کیفی داده‌های برگرفته از پروتکل بلنداندیشی گذشته‌نگر که در قالب مفاهیم استخراج شد، نشان داد که جست‌وجوگران نیازمند کمک نظام اطلاعاتی در مراحل مختلف جست‌وجو هستند. کمک در انتخاب کلیدواژه‌های مناسب برای جست‌وجو،‌ ارائه لینک منابع مرجع الکترونیکی (همچون اصطلاح‌نامه‌های برخط و دایره‎‌المعارف‌ها) برای تعیین حدود و ثغور موضوع،‌ پیشنهاد استفاده از عملگرها از سوی نظام اطلاعاتی، پیشنهاد معادل‌ها و مترادف‌های کلیدواژه‌ها، پشتیبانی در شناسایی اعتبار نتایج بازیابی شده، ارائه نتایج به صورت دسته‌بندی و خوشه‌بندی شده، نشان دادن محدوده موضوعات و روابط حاکم بر موضوعات جهت آشنا شدن با دامنه آن‌ها، رنگی و برجسته کردن اطلاعات مرتبط در متن بازیابی شده، مشخص کردن زیربخش‌ها و زیرمجموعه‌های محتوا، آشنا کردن کاربر با قابلیت‌های موتورهای جست‌وجو و طراحی رابط کاربر برای ثبت نظرات دیگر جست‌وجوگران در خصوص عبارت‌های جست‌وجو جهت کمک به جست‌وجوگران مبتدی کمک‌کننده خواهد بود. در نهایت مدل مفهومی پژوهش ارائه شده است. باتوجه به مطالعات اندک در حوزه پشتیبانی نظام اطلاعاتی از بکارگیری تاکتیک‌های جست‌وجو، ‌یافته‌های این پژوهش در روشن ساختن آن‌چه در فرایند جست‌وجو روی می‌دهد و موقعیت‌هایی که کاربر نیازمند پشتیبانی از سوی نظام اطلاعاتی است، کمک‌کننده بوده و برای طراحان پایگاه‌های اطلاعاتی اطلاعات مفیدی در اختیار قرار می‌دهد.

کلمات کلیدی